Çağdaş Sosyoloji Kuramları

İnsanlar genel olarak kuram okumaya pek hevesli değillerdir. Onu okullar, fabrikalar ve banliyöler ile seçimler, düğünler, grevler, oyunlar ve futbol maçlarından müteşekkil ‘gerçek dünya’nın üstünde serbestçe yüzen bir bilmeceler öbeği gibi, yalnız birbirleri ile ilişkili soyut anlatımlar gibi görürler. Bu bir yanılgıdır.

Ünlü iktisatçı Keynes’in isabetle söylediği gibi; fikirler, doğru da olsa, yanlış da olsa, genel olarak zannedildiğinden daha kuvvetlidir. Hattâ gerçekte, dünya daha ziyade bunlar tarafından idare edilmektedir. İnsanlar birçok eylemlerinin arkasında kuramların yattığını fark etmezler, ama böyledir. Neticede kimse entelektüel etkilerden muaf olamaz.

Bu zaviyeden bakıldığında sosyoloji kuramları da çalışma ve aile, güç, özgürlük ve otorite dünyası ile ilgili olmayan biçimsel, boş kutular içeren hayâlî bir dünyadan oluşmaz. Aksine, bizim bu dünyayı nasıl gördüğümüz, nasıl anladığımız ve açıkladığımız, aynı zamanda içinde nasıl hareket ettiğimiz ve böylece, onun ne şekil aldığı ile yakından ilgilidir.

Sosyologlar ‘sosyoloji yaparken’, konularına soğuk ve zihinleri boş olarak yaklaşmazlar. Konuları ister insanların ölümle ilgili davranışları, ister günümüz toplumunun bütün gelişimi ve muhtemel geleceği olsun, incelemekte oldukları olaylara nesnel bir açıdan bakarlar. Somut verilerle çalışır ve elde ettikleri sonuçları sistemli bir şekilde ortaya koyarlar.

Bu kitap sosyoloji kuramını bugün uygulanmakta olduğu şekliyle tartışmakta ve çözümlemektedir; çalışmaları toplumsal kuramı en çok etkileyen yazar ve sosyologların halen geçerli olan yaklaşımları ve çözümlemeleri üzerine odaklanmaktadır.

Metinde Marx, Parsons, Habermas, Giddens, Foucault, Goffman, Smith, Dahrendorf, Coleman gibi önemli isimler etrafındaki tartışmalardan hareketle modern sosyoloji kuramının en temel bakış açılarını bulabileceksiniz.

• Yazar: Ruth A. Wallace, Alison Wolf
• Kitabın Başlığı: Çağdaş Sosyoloji Kuramları: Klasik Geleneğin Geliştirilmesi
• Orijinal Başlık:  Contemporary Sociological Theory: Expanding Classical Tradition
• Çeviren: Leyla Elbruz, M. Rami Ayas
• Kapak Tasarımı ve Uygulama: Mr. Z&Z, Aziz Tuna
• Dizi Bilgisi: Doğu Batı Yayınları - 76; Sosyoloji Dizisi - 18
• Basım Bilgileri: 1. Basım / 2002, 7. Basım / Kasım 2018
• Sayfa Sayısı: 645
• ISBN: 978-975-8717-80-4
• Kapak Resmi: Toshiki Hirano, Kyoto Modern Sanat Müzesi.
• Boyutları: 15,5 x 23,5

BÖLÜM 1: Toplumu Anlama

Sosyolojik Kuramın Yapısı
— Konu
— Kabuller
— Yöntembilimi
— Amaçlar
Kuram ve Anlama: Okul İçi Eğitim Örnekleri ve
Kadının Çağdaş Toplumdaki Yeri

BÖLÜM 2: İşlevselcilik

Giriş
— İşlevselciliğin Tanımı
Entelektüel Kökler: Émile Durkheim ve Selefleri
— Émile Durkheim
Kısım I: Talcott Parsons: Büyük Kuram
Özgeçmiş
Parsons'ın Sistem Düzeyleri
Parsons'ın Eylem Kuramı
Kalıp Değişkenler
İşlevsel Sistem Sorunları - AGIL
— AGIL ve Denge
Kısım II: Robert K. Merton: Orta Büyüklükte Kuram
Özgeçmiş
Orta Büyüklükte Kuramlar
İşlevsel Çözümlemenin Açıklanması
— Bozuk İşlevler
— Görünür ve Gizli (Saklı) İşlevler
— İşlevsel Seçenekler
Merton'ın Sapma Kuramı
Kısım III: Yeni İşlevselcilik
— Jeffrey C. Alexander
— Neil Smelser
— Niklas Luhmann
Sonuç

BÖLÜM 3: Çatışma Kuramı

Giriş: İki Gelenek
İki Gelenek
Entelektüel Kökler
Güç, Mevki ve Meşruluk: Marx ve Weber
Güç, Seçkinler ve Sınıflar
Çatışma Ağı: Simmel ve Chicago Okulu
Özet
Kısım I: Çatışma Kuramı ve Toplumun Eleştirisi
Marxçı ve Yeni Marxçı Toplumbilimi
— Toplumun Ekonomik Temeli
— Sınıf ve Çatışmanın Ekonomik Temeli
— Kültür, İdeoloji ve Yabancılaşma
— Sınıf, Toplum ve Devlet
— Marxçı Çözümleme: Bir Değerlendirme
Eleştirel Kuram: Frankfurt Okulu
— Eleştirel Kuram ve Toplumsal Bilimin Doğası
Wright Mills
— Toplumbilimsel Hayâl Gücü (İmgelem)
— Yabancılaşma ve Bürokrasi
— İktidar/Güç Seçkinleri
Pierre Bourdieu
— Yeniden Üretme ve Alışmışlık (Habitus)
— Sonuç
Kısım II: Çatışma Kuramı ve Çözümlemeci Toplumbilimi: MaxWeber'in Mirası
Ralf Dahrendorf
— Güç, Çatışma ve Toplumsal Açıklama
— Çatışmanın Belirleyici Etkenleri:
— Bir Çatışma Toplulukları Kuramı
— Özet
Lewis Coser
— Toplumsal Çatışmanın Kökenleri ve İşlevleri
— Bölücü Toplumsal Çatışma
— Özet
Randall Collins
— Çatışma Sosyolojisinin Doğası
— Toplumsal Kurumlar ve Kaynaklar Dengesi
— Kültür, İdeoloji ve Meşrulaştırma
— Askeri Güç ve Jeopolitik
— Özet
Sonuç

BÖLÜM 4: Evrim ve Modernlik: Makrososyolojik Bakış Açıları

Giriş
Entelektüel Kökler
Kısım I: Karl Marx ve Sınıfsız Toplum
Kapitalizmin Sonu
— Dünya Sistemleri Kuramı
Kısım II: Talcott Parsons'ın Evrimsel Modeli
— Evrimsel Evrenseller
Kısım III: Jürgen Habermas:
Akılsallaştırma ve İletişimsel Eylem
Evrim ve Bunalım
Yaşama Dünyasının Akılsallaştırılması
— Yaşama Dünyası ve Sistem
— Akıl ve Akılsallaştırma
Kısım IV: Anthony Giddens:
Yapılaşma Kuramı ve Yüksek Modernlik
Toplumsal Yapı
— Yüksek Modernlik
Riziko ve Dönüşlülük: Giddens ve Beck
Sonuç

BÖLÜM 5: Simgesel Etkileşimcilik

Giriş
Entelektüel Kökler: Max Weber ve Georg Simmel
Kısım I: George Herbert Mead: Ben/Benlik
Benlik
Benlik Etkileşimi
Benliğin Gelişmesi
Simgesel Anlam
Kısım II: Herbert Blumer:
Yorumlama ve Metodoloji
Yorumlama
Üç Temel Önerme
Yapı ve Süreç
Metodoloji
— Tümevarımlı Yaklaşım
— Soruşturma Şekilleri
Mikrososyoloji
Kısım III: Erving Goffman:
Dramaturji ve Etkileşim Düzeni
Dramaturji ve Günlük Hayat
Etkileşim Düzeni
Kısım IV: Arlie Russell Hochschild ve Patricia Hill Collins:
Simgesel Etkileşimin Genişleyen Ufukları
Entelektüel Kökler
Arlie Russell Hochschild: Duygusal Emek
Duygular Sosyolojisine Başka Katkılar
Patricia Hill Collins: Siyah Feminist Düşünce
Sonuç

BÖLÜM 6: Fenomenoloji

Giriş
Entelektüel Kökler:
Edmund Husserl ve Alfred Schultz
Kısım I: Harold Garfinkel: Etnometodolojinin Kurucusu
Özgeçmiş
Etnometodolojiyi Tanımlama
Anlatım
Etnometodoloji Yapmak
Metodolojik Karşılaştırma
Kısım II: Peter Berger:
Gerçekçiliğin Toplumsal Kuruluşu (İnşâsı)
Özgeçmiş
Anahtar Kavramlar
— Dışsallaştırma
— Nesnelleştirme
— İçselleştirme
Kısım III: Dorothy E. Smith:
Feminist Görüş Açısı Kuramı
Özgeçmiş
Görüş Açısı Kuramı Tanımlaması
Metodolojik Sonuçlar
Sonuç

BÖLÜM 7: Akılsal Seçim Kuramları

Giriş
Entelektüel Kökler
— Antropoloji ve Hediyenin Önemi
— Ekonomi, Kazanç ve Fiyat
— Davranışcı Psikoloji ve Oyunlar Kuramı
Kısım I: Akılsal Seçim,
Toplumsal Alışveriş ve Bireysel Davranış
George Homans: İlk Toplumsal Davranış
— Akılsallık İlkeleri
— Muhtaçlık - Doymuşluk Önermesi
— Saldırganlık ve Onaylama
Güç, Adalet ve Oyunlar
— Güç
— Güç ve Adalet: “Toplumsal” Karışım.
— Oyunlar Kuramı ve Tutkunun Çıkmazı
Kısım II: Akılsal Seçim ve
Toplumsal Yapının Çözümlenmesi
Peter Blau: Alışveriş ve Toplumsal Bütünleşme
— Toplumsal Alışverişin Belirgin Doğası
— Toplumsal Uyum Sağlama ve Ortak Değerlerin Gelişmesi
— Alışveriş ve Güç
Normlar ve Ağlar
— Birlikte Eylem ve “Beleşçiler” Sorunu
— Ağlar ve Ortaya Çıkan Süreçler
Kısım III: James Coleman ve Toplumsal Kuramın Temelleri
Koalisyonlar, Güven ve Normlar
— Koalisyon Oluşturulması
— Güven ve Topluluk Normlarının Oluşması
Toplumsal Sermaye
Sonuç

BÖLÜM 8

Bedenin Yeniden Keşfi: Beden Sosyolojisi ve Sosyobiyoloji

Giriş
Kısım I: Bedenin Sosyolojisi
— Bedenin Temsili
— Akıl Hastalığı: Gerçek mi Yoksa İnşâ mı Edilmiştir?
— Nüfusları ve Bedenleri Düzenlemek
Kısım II: Sosyobiyoloji
Bencil Genler ve Akraba Seçilimi
Sosyobiyoloji ve Kültür
— Biyoloji ve Kültür

BÖLÜM 9: Sonuç: Sosyolojik Kuramın Değerlendirilmesi

Kısım I: Sosyolojik Kuramın Geleceği:
Modernlik ve Postmodernlik
Giriş
— Tarihsel Eğilimler
— Postmodernist Eleştiri
Kısım II: Sosyolojik Kuram ve Anlayış:
Çok Yönlü Bakış Açılarının Değeri
— Okul İçi Eğitimi Araştırma: Okulun Rolü
— Çağdaş Toplumda Kadının Rolünün Araştırılması

Ruth A. Wallace: Washington DC’de George Washington Üniversitesi sosyoloji bölümünde otuz yıldır çalışıyor. Kuramlar tarihi, cinsiyet çalışmaları ve din sosyolojisi konularında araştırmalar yayımlayan Wallace, Sosyal Düşüncenin Gelişimi üzerine dersler vermektedir. Kadının toplumdaki rolü konusundaki araştırmalara katkısıyla Amerikan Sosyoloji Derneği'nin verdiği Jessie Bernard ödülünü almıştır. Eserlerinden bazıları: They Call Her Pastor: A New Role for Catholic Women. NY: State University of New York Press (1992), They Call Him Pastor: Married Men in Charge of Catholic Parishes. Paulist Press (2003).

Alison Wolf: Neuchatel ve Oxford üniversitelerinde eğitim gören Wolf, King’s College London’da Kamu Yönetimi yüksek lisans programını yönetiyor. Üniversiteler, eğitim ve beceri yönetimi, tıp işgücü olmak üzere farklı disiplinler akademik ilgi sahasının içerisinde. OECD, Yeni Zelanda, Fransa ve Güney Afrika Milli Eğitim Bakanlıklarına danışmanlık yapan Wolf, İngiliz yazılı basınında sıkça yer alıyor ve BBC Radio 4’de ekonomik analizlerini paylaşmaya devam ediyor. Eserlerinden bazıları: Does Education Matter?: Myths About Education and Economic Growth, Penguin (2002). Improving Skills at Work (Evans, K. ile birlikte), Routledge (2010).