• Bahtin ve Çevresi

Bahtin ve Çevresi

  • 170,00 TL
  • 119,00 TL


  • Stok Durumu: Stokta var
  • 24 Saatte Kargoda


Etiketler: kitaplar

Bahtinci düşüncenin gelişmesine önemli bir katkı sağlayacak olan Bahtin ve Çevresi, bu anlamda sonuncu çalışma olmayacak elbette, yeni çalışmaların önünü açacak ve Bahtin'e duyulan ilginin yeniden şekillenmesine yardımcı olacak. Bahtin'in ve Çevresi'nin hak ettiği daha geniş bağlama yerleştirilmesi gerekliliğine ışık tutacak. Bahtin'in yaşadığı dönemde birçok önemli ve sağlam kuramcı vardı elbette, ama ne yazık ki Bahtin kariyeri boyunca hak ettiği ilgiyi göremedi. Craig Brandist'in kitabı Bahtin'e (ve Çevresi'ne) olan bu borcu hatırlatmaya ve tamamen kapatmaya olmasa da kapatılmasının önünü açmaya yönelik bir çalışma. 

Bahtin Çevresi'ne ışık tutarak bize Bahtinci düşüncenin aslında Bahtin'in kendisinin de çok sevdiği diyalojizm kavramını anımsatacak şekilde diyalojik bir sürecin ürünü olduğunu ama henüz son bulmadığını ve gelişmeye açık olarak beklediğini gösteriyor.

Bu kitap ise Bahtin ve Çevresi'ne dair en son önemli araştırmaların sonuçlarını bir araya toplayan ilk kitap olma özelliğini taşımaktadır. Çevrenin yapıtlarını tarihsel ve entelektüel bağlama yerleştirmeye çalışmaktadır, böylelikle Bahtin ve Çevresi'nin bir bütün olarak önemi açıklık kazanmaktadır. Craig Brandist Bahtin'in mirasına dair yeni bir perspektif sunuyor bize ve böylece Bahtin'in önemini bir kez daha anlamamızı sağlıyor ama bunun yanı sıra, Çevre'nin diğer önemli düşünürlerinin, sözgelimi Voloşinov, Medvedev, Pumpianskii ve Kagan'ın hakkını da teslim ederek onların katkılarını ve hem Çevre'nin çalışmaları hem de Bahtin'in çalışmaları açısından taşıdıkları öneme ışık tutuyor. Çevre'nin bu diğer üyelerinin çalışmaları çoğunlukla gölgede kalmıştı, ama Brandist'in Bahtin ve Çevresi kitabı, bu düşünürlerin Bahtinci düşüncenin şekillenmesinde oynadıkları temel rolü görmemizi sağlıyor.

Mihail Bahtin ve Bahtin Çevresi'ni teşkil eden diğer düşünürler, çağdaş edebiyat ve kültür kuramı ve dünyası üzerinde çok önemli bir etkiye sahip oldular. Bahtin romanı bir tür olarak inceleyen en önemli kuramcılardan birisidir belki de. Popüler kültürde karnavalın yerine, işlevine, önemine vb. dair yazdıkları kültürel çalışmalar alanında sürekli gündeme getirilmekte ve yeni yorumlara yol açmaktadır. Bahtin Çevresi'nin toplumsal teori, felsefe ve psikoloji alanlarındaki etkisi ise her geçen gün daha da artmakta ve yayılmaktadır. Bahtin'in ve Çevre'nin çalışmaları ve yaklaşımları sadece özgül olarak edebiyat kuramı ile sınırlandırılamayacak genişlikte ve derinlikte fikirler içermektedir. Ayrıca yapılan yakın tarihli araştırmalar sayesinde Bahtin Çevresi'nin çalışmalarına ilişkin anlayışımızda da köklü değişiklikler yaşanmaktadır.


  • Yazar: Craig Brandist
  • Kitabın Başlığı: Bahtin ve Çevresi
  • Çeviren: Cem Soydemir  [İngilizce]
  • Yayına Hazırlayanlar: Mirze Mehmet Zorbay
  • Kapak Tasarımı: Mr. Z & Z
  • Dizi Bilgisi: Doğu Batı Yayınları - 61; Felsefe Dizisi - 21
  • Basım Bilgileri: 1. Basım: Mart 2011
  • Sayfa Sayısı: 316
  • ISBN: 978-975-8717-66-8
  • Boyutları: 14 x 21 

Önsöz

Giriş
Bahtin Çalışmalarının Sorunları

Yayım ve Çeviri Sorunları

Biyografik Özet

Çevre Fenomeni

Yapıt Dönemleri

Felsefî Eğilimler

Yeni-Kantçılık

Lebensphilosophie

Fenomenoloji

Gestalt Teorisi

Yeni-Kantçılık Krizi

Din

Sahiplenme Örüntüleri

 

I. Bölüm
Bahtin Çevresi’nin İlk Dönem Etik ve Estetik Felsefesi (1919–1926)

Felsefe, Kültür ve Politika

Matvei Kagan

Etik ve Estetik

Etikten Edebiyata

“Estetik Nesne”nin Üretimi

“Dışarıdalık”

“Dışarıdalık” Krizleri

Etkileşim Sosyolojisi

 

II. Bölüm
Marksizm, Göstergebilim ve Sosyoloji (1926–1929)

Marksizm ve Çağdaş Felsefe

Voloşinov ve Çağdaş Psikoloji

Hayatta ve Sanatta Söylem Konusunda Voloşinov

Sosyolojik Poetika ve Biçimcilik: Medvedev’in Biçimsel Yöntem Kitabı (1928)

Voloşinov’un Marksizm ve Dil Felsefesi Kitabı (1929)

Diyalog, Edebiyat ve “İç Biçim”

Sonuç

 

III. Bölüm
Sözel Etkileşimden Diyaloğa: Dostoyevski ve Roman

Voloşinov: “Sosyolojik Yöntem ve Sentaks Sorunları” (1929)

Bahtin’in Dostoyevski’nin Sanatının Sorunları (1929) Kitabı: Dostoyevski’nin Çoksesli Romanı

Dostoyevski’nin Sanatının Sorunları: Dostoyevski’de Söylem

 

IV. Bölüm
Roman ve Edebiyat Tarihi (1934–1941)

Cassier ve Hegelciliğe Geçiş

Marrcılık

Çok-Dillilik (Heteroglossia)

Çok-Dillilik ve Roman

Şiir ve Roman

Romanın “Oluş”u

Roman ve Tarih

Gülme ve Eleştiri

Epik ve Roman

 

V. Bölüm
Felsefeci Olarak Romancı (1940–1963)

Karnavalın Kökenleri

Bir “İlk-Tür” Olarak Karnaval

Grotesk

Edebiyatta Karnaval

Sokratik Diyalog ve Menippos Yergisi

Dostoyevski’de Karnaval

Goethe ve Gerçekçilik

Sonuç

 

VI. Bölüm
Son Metodolojik Yapıtlar

“Söylemsel Türler Problemi” (1953–1954)

Beşerî Bilimlerin Metodolojisi

“Metin Problemi”

Sonuç

 

VII. Bölüm
Bahtin Araştırma Programının Dünü Bugünü

Şimdiye Dek Kaydedilen İlerleme

Problemler ve Gerilimler

Gerçekçi Alternatifler

Eleştirel ve Politik Alternatifler

 

Kitaptaki Kısaltmalar ve Göndermeler

Kaynakça

Dizin

ÖNSÖZ

 

Bu kitap başlangıçta farklı bir yayımcının teklifi üzerine Bahtin Çev­­resi’nin çalışmalarına ilişkin giriş niteliğinde bir tarihsel çalış­­ma projesi olarak hayata geçecekti. Kitabın yazılması ile yayı­­neviyle yapılan görüşmeler aşamasında, hazırlamakta oldu­ğum giriş metninden daha fazlasının gerekli olduğu sonucunu his­­settim. Sheffield Üniversitesi’nde, Britanya Sanat ve Beşeri Bilim­­ler Araştırma Kurulu fonuyla desteğiyle, “Mihail Bahtin ve Bah­­tin Çevresi’nin Çalışmalarının Rus ve Avrupa Bağlamı” pro­­jesinin parçası olarak kurulmuş olan Bahtin Merkezi’nde Bah­­tin Çevresi’nin çalışmalarının düşünsel kaynaklarını yıllarca araş­­­tırdıktan sonra, incelememi Bahtin Çevresi’nin çalışmala­rı­na ilişkin yeni bir araştırma ile desteklemem gerektiğine ina­nı­yor­­dum. “Önceki” format bu tür bir olasılığı dışlıyordu. Böyle­lik­­le çalışmamı eleştirel olarak büsbütün yeniden tasarla­dım ve Bah­­tin Çevresi’nin yapıtlarını, Çevre’nin birtakım Rus ve Batılı aka­­demisyenler, düşünürler vs. tarafından yakın za­manda uy­gu­­lanan fikirlerinin kaynaklarına ilişkin gerçekleşti­rilen hatırı sayı­­lır miktarda araştırmanın ışığında ele almaya çalıştım. Her ne kadar başkalarının içgörülerini birleştirmeye çalışsam da, bir yan­­dan da kendi araştırmamı öne çıkarma çabasını da taşıyo­rum doğal olarak. Bu çaba, Bahtin Çev­resi’nin Hegelciliğe ve Mark­­sizm’e, Karl Bühler, Anton Marty ve Oskar Walzel gibi düşü­­nürlere ve bu düşünürlerin temsil ettiği ve Nikolai Marr ve ardıl­­larının, özellikle de Ol’ga Freidenberg’in çalışmaları aracılı­­ğıyla ve Lucien Levy-Bruhl ve Ernst Cassirer gibi figür­lerin dola­­yımıyla Brentanocu geleneğe borçlu olduklarına iliş­kin ana­­lizlerde iyice belirginleşti.

Bahtin Çevresi’nin fikirlerinin kaynaklarını vurgularken, ke­sin­­likle Çevre’inn söyleyecek çok az şeyi vardı imasında bu­lun­mu­­yorum. Daha ziyade, Bahtin’in kendisinin çoğunlukla 1980’ ler­­­de Batı’da ve günümüzde Rusya’da hala iddia edildi­ğinden daha az devrimci bir düşünür olduğunu, bununla bir­likte Bah­tin Çevresi üyelerinin de, etraflarındaki fikirlere son derece üret­­ken şekillerde karşılık veren yetenekli ve önemli düşünürler olduk­­larını göstermeye çalışıyorum. Bahtin Çev­resi’nin çalış­ma­­larını muhtelif entelektüel geleneklere süreklilik arz eden bir bağ­­lanım olduğunu görebilmek için bu bağlanımı koşullamış olan özel toplumsal ve politik koşulları da yakından tanımamız gere­­kir. Bu tür bir yaklaşım, Çevre’nin üyelerinin fikirlerinin tutar­­lılığını ve üyelerin kişisel katkılarını aslından daha az gös­te­­riyormuş gibi görünse de, üyelerin bağlanımları­nın tarihsel öne­­mi ve benimsedikleri fikirlerin önemini vurgu­lamaktadır. Düşün­­sel tarih, bir büyük düşünürler galerisi de­ğildir, bilakis ken­­di toplumsal-tarihsel oluş süreçlerinde, ku­rumsal biçimlere ve ideolojik tartışmalara bürünen fikirlerin tarihidir. Bahtin Çev­­resi yirminci yüzyılın en önemli dönüşüm­lerinden bazılarını yaşa­­mıştır ve Çevre’nin üyeleri de kaçınıl­maz olarak fikirlerini sade­­ce yeni yayınlar ile bağlantılı olarak değil, bunun yanı sıra ken­­dilerini kuşatan dünyanın daha geniş çatışmaları ile ilintili ola­­rak da yeniden düşünmek zorunda kalmışlardır. Dolayısıyla, onla­­rın en büyük başarılarından ve sistematik yorumlarından oldu­­ğu kadar yaptıkları revizyonlar, içerdikleri çelişkiler ve sınır­­lılıklarından da, daha fazlasını ol­masa da, yine de çok şey öğre­­nebiliriz.

Bu kitabı yazarken, birçok kişiye müteşekkir kaldım, bilgi ve nasi­­hat için başvurduklarım, tartıştığım, fikir alışverişinde bu­lun­­duğum, zıtlaştığım veya basitçe sohbet ettiğim kişiler oldu, son birkaç yılda; hepsine minnettarım. Bunlar arasında özel­lik­le zikretmem gereken kişiler ise: Galin Tihanov, birçok dil­deki tar­­tışmalara dair müthiş bilgisi, iyi mizah anlayışı, yardım­sever­li­­ği ve cesaretlendirmesi sonsuz bir destek oldu; David Shep­herd, daimi entelektüel ve pratik desteği bu kitabın büyük ölçü­de önkoşulu oldu; Iurii ve Dar’ia Medvedev, misafirper­ver­lik­le­ri, iyi niyetleri, bilgileri ve düşünsel teşvikleri, St Petersburg’a yap­­­tığım sık yolculukların değerli olmasını sağ­ladı; Nikolai Niko­­laev, Nikolai Pan’kov, vladimir Alpatov ve Vitalii Makhlin, iyi niyetli destekleri, misafirperverlikleri ve Rusya’daki ve Rusya dışın­­daki yardımları için minnettarım; Mika Lahteenmaki, dil fel­­sefesine ilişkin yaptığımız birçok değerli tartışma için ve araş­­tırmamı Finlandiya’da sunma ola­naklarını kolaylaştırıdığı için kendisine müteşekkirim. Ayrıca diğer birçok kişiyle yaptı­ğım tartışmalardan da büyük fayda sağladım. Bunlar arasında: Bri­­an Poole, Michael Gardiner, Ken Hirschkop, Erik Dop, Jonat­­han Hall ve konferans çevre­sindeki daha pek çok başka kişi, hepsine sonsuz teşekkürler. BU kitap bu kişiler olmasaydı kesin­­likle çok daha yoksun ola­caktı.

Metnin kendisi David Shepherd, Galin Tihanov, Mika Lah­te­­­en­­maki ve Karine Zbinden farklı aşamalarda kitabın müsved­de­­sinin bazı bölümlerini ve/veya tamamını okuyarak, yanlış anla­­dığım, aşırıya kaçtığım birçok noktayı, ifade bozuk­luklarını ve karışıklıkları işaret ederek yaptıkları değerli eleşti­riler ile met­­nin zenginleşmesine önemli bir katkı sağladılar. Onların müda­­haleleri ile metin gerçekten de güçlendi, yine de kalan bir kusur veya eksik yön varsa bunun sorumluluğu ta­mamen bana ait elbette.

 

Okuyacağınız bu metin, Bahtin Çevresi’nin çalışmalarının kay­­naklarını eksiksizce açıkladığı iddiasını taşımıyor kesinlikle; arşi­­ve ulaşım hala sınırlı olmaya devam edecek, bu konuda şim­­dilik yapacak fazla şey yok. Bununla birlikte, Bahtin Çev­re­si’nin etraflarındaki fikirlere bağlanımlarının ana sınırların­dan bazı­larına dair bir açıklama yapacağım ve bunun Çevre’nin yapıt­­larını okumamızı ve uygulamamızı nasıl belirlemesi gerek­ti­­­ğine dair düşüncemi ifade edeceğim. Bunun yanı sıra, Çevre’ nin yapıtlarının içerdiği birçok sorunu ve sınırlı yönlerini de bel­­li ölçüde ele almaya ve bu güçlükleri alt edebileceğine inandı­­ğım bazı olası değişiklikleri önermeye çalıştım. Şayet kitap, Bah­­tin Çevresi’nin çalışmalarına sırf saygıdan kaynak­lan­ma­yan, tarihsel temelli ve yapıcı bağlanımları teşvik edip bunlara yar­­dımcı olabilirse, amacına ulaşmış olacaktır.

Craig Brandist 

Sheffield Üniversitesi Bahtin Merkezi ve Rus ve Slav Çalışmaları Bölümünde öğretim üyesidir. Kitapları The Bakhtin Circle: Philosophy, Culture and Politics (Londra: Pluto Press, 2002); Carnival Culture and the Soviet Modernist Novel (Houndmills: Macmillan, 1996); Galin Tihanov ile birlikte ortak derleme Materializing Bakhtin: The Bakhtin Circle and Social Theory (Houdnmills: Macmillan, 2000); David Shepherd ve Galin Tihanov ile birlikte The Bakhtin Circle: In the Master's Absence (Manchester: Manchester University Press, 2004); ayrıca Rus edebiyatı, kültür kuramı, felsefe ve siyaset kuramı alanlarında New Left Review, Theory Culture and Society, Economy and Society, Comparative Literature, Essays in Poetics and Dialog. Karnaval. Khronotop gibi dergilerde yayımlanmış birçok makalesi bulunmaktadır. Craig Brandist ayrıca Oxford St Antony´s College’da Rus Edebiyatı Bölümünde Max Hayward Öğretim Üyesi olarak çalışmıştır (1994-1996) ve Prag’da, Varşova’da ve St. Petersburg’da araştırmalar yapmış ve St Petersburg’da Rusya Bilim Akademisi’nde dersler vermiştir.