Osmanlı'nın Avrupa ile ilişkisi basit bir etkileyen ve etkilenen düzleminde görülemez. Eğer böyle olsaydı toplumların üstünlükleri veya gerileme nedenleri sıradan koşullarla izah edilmiş olacaktı. Bugüne dek Avrupa ile olan inişli çıkışlı ve muhataralı akıl/gönül ilişkisinde Batıcı, geleneksel ve sol çevreler basit bir güç denklemiyle yola koyuldular. Taraflardan gelen her türlü modernleşme/kalkınma/gelişme teklifi yaşanılan sürecin hal ve ahvalini bir dereceye kadar açıklayabilirdi. Ki bu teklifler çoğu zaman bir 'tepki'yi dile getiriyordu. Bunun ötesinde zihniyet bakımından sahici bir yüzleşmeye gidilmedi ve geniş düşünce modelleri kurulamadı. Kısmî yaklaşımlar, mesela Osmanlı'nın yükseliş ve düşüş tablosu üzerinde durulması saf bir amatör tarihçinin “tarihimizi bilmiyoruz” sızlanışına benzeyecektir.
Esas sorulması gereken, Osmanlı'daki oyunun kuralı ne idi? Fetih ve kahretmeye dayalı bir düzen hangi moral motivasyonlarından besleniyordu? Güç ve otorite karşısında her daim aman dileyenlerin davranış kalıpları, üretim ve tüketim alışkanlıkları ne tür bir gelenek içerisinde şekilleniyordu? (Geçmişteki gündelik hayatın reflekslerinin bugüne de fazlasıyla sirayet etmesi bu sebepledir. –İyi ve kötü yönleriyle.) Neticede, 'birey'den yola çıkarak 'dünya sistemi'ni oluşturan toplumların 'ortak zihniyeti'nin ve ayrıksılıklarının görülebilmesi, bunun için de her türlü tarihsel, kültürel, etnografik ve antropolojik araştırmaya daha çok gereksinim vardır.
Oğuz Adanır, MarcBloch, Marcel Mauss, Lucien Lévy-Bruhl, Fernand Braudel, Karl Polanyi ve Jean Baudrillard gibi farklı kulvarların temsilcileriyle Türk düşünce tarihinde kalıcı izler bırakmış Hilmi Ziya Ülken, Sabri Ülgener ve Niyazi Berkes gibi aydınların düşüncelerini karşılaştırarak evrensel tarihî bir konjonktürün nasıl yakalanabileceğinin imkânını aramaktadır. Bu yönüyle bütünlüklü bir zihniyet tarihi okumasına girişmekte ve aykırı bir sentez çalışmasını yeniden gündeme getirmektedir.
- Ocak 2013
- 308 sayfa
- ISBN: 978-975-8717-90-3
- Ebat: 14x21
- 2. hamur, karton kapak
Önsöz
İlkel Toplumdan Günümüze Zihniyet Evrimi Konusunda
İlkel İnsanlar ve Bir İlkel Zihniyet Tanımı
Evrensel “Armağan” Toplumundan Günümüz Toplumuna Zihinsel/Kültürel Dönüşüm Örnekleri
İlkel Toplumlarda Tanrılar, Atalar ve İnsanlar Arasında İnanç İlişkileri
Osmanlı Toplumunda Müslümanla Tanrı Arasındaki İnanç İlişkileri
İlkel Toplum ve Osmanlı Toplumunda “Mülkiyet” Anlayışı
İlkel ve Osmanlı Toplumlarında Şefler-Tanrılar-Atalar ve Toplum Arasındaki İlişkiler
Tanrı, İnanç, Mülkiyet, Tanrısal Güçler Hakkında Bir İlk Yorum
İlkel Toplumdan Günümüze Yabancıya Bakış
Sonuç Olarak
İlkel Toplumdan Kapitalizme Avrupalılar ve Osmanlılar
İlkel Toplumlar…
Avrupalılar…
Kapitalizm Öncesi Zihniyet
İlk Dönem Kapitalist Zihniyet
Son Dönem Kapitalist Zihniyet ya da Modern Ekonomi İnsanı
Osmanlılar… Özgün Bir Süreç
Sabri Ülgener’e Göre Osmanlı’nın Ekonomik Ahlâk Anlayışı ve Zihniyeti
Osmanlı Toplumunda Bir Simülasyon Evreninin Varlığından Söz Edilebilir mi?
Osmanlı Toplumunda Batıl İnançlar, Talih, “Kader” ve Zihinsel Durağanlık
Genel Bir Değerlendirme
Osmanlı Dönemi ve Öncesinde Doğu Avrupa, Balkanlar ve Anadolu ile İlgili Bazı Gözlem ve Tespitler
Osmanlı Egemenliği Altındaki Coğrafyada Armağan Kültürü İzleri
Yeni Bir Osmanlı Tarihi Yorumundan Yeni Bir “Evrensel Tarih” Yorumuna
Antropoloji ve Tarih
Yakın-Uzak
Coğrafyalara Ait Toplumlarla Anadolu Kültürü/Zihniyeti Arasında Benzerlikler
Kaynakça
Dizin
Oğuz Adanır
1951 İzmir Doğumlu. İlk ve Orta Öğrenimini İzmir’de tamamlamış;
Lisans, Yüksek Lisans ve Doktora Öğrenimini Paris I Panthéon/Sorbonne
Üniversitesinde yapmıştır. Doktora tez çalışması; “Televizyonun Az Gelişmiş Bir
Ülke Üzerindeki Etkileri” başlığını taşımaktadır. 1979 yılında Ege Üniversitesi
Güzel Sanatlar Fakültesi Sinema-TV Bölümünde, 1985 yılından itibaren Dokuz Eylül
Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesinde Sinema-TV Bölümünde öğretim elemanı
olarak çalışmaya başlamış, 1988 yılında doçent, 1994 yılında profesör olarak
atanmıştır. Halen Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sinema-TV
Bölüm başkanlığı ve Güzel Sanatlar Enstitüsü müdürlüğü görevini sürdürmektedir.
Özgün çalışmaları ve çeviri metinleri: Sinemada Anlam ve Anlatım, 4.
Basım Say Yayınları, 2012; Kapitalizm Öncesi Evrensel Kültür/Zihniyetten
Günümüze Osmanlı ve Ötekiler, Dokuz Eylül Yayınları 2004, gözden geçirilmiş
2. Basım Doğu Batı Yayınları, 2013; Baudrillard’ın Simülasyon Kuramı Üzerine
Notlar ve Söyleşiler, 3. Basım Hayalet, 2008; Anlamsız Düşünceler,
Aşina Kitaplar, 2006; (I. Cilt) Kültür, Politika ve Sinema, +1 Kitap,
PMP, 2006; İşitsel ve Görsel Anlam Üretimi, +1 Kitap, PMP, 2007; Baudrillard,
Say/Fikir Mimarları, 2010; İlkel Toplumdan Melodramlar Evrenine,
Hayalperest Yayınevi, 2012; Sinema, Televizyon, Kültür, Hayalperest,
2012; Osmanlı ve Avrupalılar, Doğu Batı Yayınları, 2013; Foucault’yu
Unutmak, Jean Baudrillard, 2. Basım Doğu Batı, 2013; Üretimin Aynası,
Jean Baudrillard, 2. Basım Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 2013; Simülakrlar
ve Simülasyon, Jean Baudrillard, 10. Basım Doğu Batı, 2014; Simgesel
Değiş Tokuş ve Ölüm, Jean Baudrillard, Boğaziçi Üniversitesi, 2002; Çaresiz
Stratejiler, Jean Baudrillard, 2. Basım, Boğaziçi Üniversitesi, 2011; Sessiz
Yığınların Gölgesinde-Toplumsalın Sonu, Jean Baudrillard, 8. Basım, Doğu
Batı, 2019; Ahlak Eğitimi, Emile Durkheim, 2. Basım, Say, 2010; Anahtar
Sözcükler, Jean Baudrillard, (Leyla Yıldırım ile birlikte) Paragraf
Yayınları, 2005; Şeytana Satılan Ruh ya da Kötülüğün Egemenliği, Jean
Baudrillard, Doğu Batı, 2012; İlkel İnsanda Ruh Anlayışı, Lucien
Lévy-Bruhl, Doğu Batı, 2006; İlkel Toplumlarda Mistik Deneyim ve Simgeler,
Lucien Lévy-Bruhl, Doğu Batı, 2006; Burjuva, Werner Sombart, Doğu Batı
Yay., 2. Basım 2013; Gösterge Ekonomi Politiği Hakkında Bir Eleştiri,
Jean Baudrillard (+Ali Bilgin), Boğaziçi Üniversitesi, 2009; Nesneler
Sistemi, Jean Baudrillard (+Aslı Karamollaoğlu), Boğaziçi Üniversitesi,
2014; Neden Her Şey Hâlâ Yok Olup Gitmedi?, Jean Baudrillard, 2. Basım
Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul 2012; Karnaval ve Yamyam, Jean
Baudrillard, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul 2012; Sinemada Anlam Üstüne
Denemeler, Christian Metz, Hayalperest, 2012; İlahi Sol, Jean
Baudrillard, Boğaziçi Üniversitesi, 2015; Çin Uygarlığı, Eugène Simon,
Doğu Batı, 2015. Bu çalışmaları dışında belgesel filmleri, pek çok makale,
bildiri, inceleme yazıları vardır.