Paul Celan

Paul Celan (1920-1970)

1945 sonrası Avrupa edebiyatının, özellikle de Alman dilinin en sarp ve son büyük şairi olan soykırım bakiyesi Paul Celan (Paul Anczel), Romanya’nın –bugün Ukrayna toprakları içerisinde bulunan– Bukovina eyaletinde, 23 Kasım 1920 tarihinde doğdu. Dünyaya gözlerini açtığı Czernowitz şehri 1940’ta Sosyalist Ruslar, 1942 yılında da Nasyonal Sosyalist Almanlar tarafından işgal edildi. Nazi döneminde ailesi ve yakınları toplama kamplarında öldürülen; kendisi de on sekiz ay çalışma kampında Prut nehrinden taş ve moloz çekmeye ırgat kılınan Celan, savaştan sonra bir süre Bükreş’te çevirmenlik yaparak tutunmaya çalıştıysa da, bu defa Enter-Nasyonal sosyalizmin baskıları sonucu, önce 1947 yılında Viyana’ya kaçtı; ardından 1948’de Paris’e yerleşti. Aynı yıl yayımladığı Der Sand aus den Urnen isimli ilk şiir kitabını, baskı hataları sebebiyle toplatıp imha ettirdi.

Bir Herumgeworfener (dünyaya fırlatılmış) olarak; hayatını Seine nehri sularında noktaladığı 1970 Mayısının son anına dek, ailesini ve akrabalarını katledenlerle paylaştığı bir anadilde yazıyor olmanın travmasıyla yaşayan Celan, –ikisi ölümünden sonra yayımlanmış– dokuz şiir betiği yarattı: Mohn und Gedächtnis (1952), Von Schwelle zu Schwelle (1955), Sprachgitter (1959), Die Niemandsrose (1963), Atemwende (1967), Fadensonnen (1968), Lichtzwang (1970), Schneepart (1971), Zeitgehöft (1976).