• Teknolojinin Evrimi

Teknolojinin Evrimi

  • 215,00 TL
  • 150,50 TL


  • Stok Durumu: Stokta var
  • 24 Saatte Kargoda

Stanley Kubrick, 2001: A Space Odyssey filminin girişinde insanlığın şafağında bir su birikintisi etrafında verilen mücadeleyi betimlerken, bir kemik parçasını silah olarak daha önce defalarca test etmiş, topluluğun geri kalan üyelerine göre belki biraz cesur, biraz daha farklı düşünen üyesinin liderliğinde kazanılmış İlkçağ’a özgü bir savaşı anlatır. Zaferin getirdiği coşkuyla bu öncü kahraman, silahını havaya fırlatır ve bu silah gizemli bir değişim içinde, şeklen de benzediği bir uzay aracına dönüşür.

Bilim tarihçisi George Basalla, teknoloji ve teknoloji tarihi alanında yapılmış bütün önemli kaynakları tarayarak yaptığı çalışmasının ışığında konuyu toplumsal, ekonomik, kültürel, antropolojik, bilimsel ve askerî tüm yönleriyle ele alıyor.

Bu esaslar üzerinde şu sorular ele alınır: Bilimsel keşifler ve teknolojik değişme ile toplumsal, kültürel, ekonomik ve askerî ihtiyaçlar arasında nasıl bir bağ vardır? Teknolojik buluş birkaç dahinin eseri midir, yoksa birçok bileşeni olan karmaşık bir toplumsal süreç midir? Watt, Bell, Edison, Maxwell, Hertz, Marconi, Wright kardeşler gibi öncüleri ortaya çıkaran motivasyonlar ve koşullar nelerdi? Doğu ile Batı’yı birbirinden ayıran bilimsel ve teknolojik uçurumun kaynağı nedir? Neden matbaa, barut ve pusula ilkin Çin’de ortaya çıktığı halde Batı’daki gibi bir kültürel ve teknolojik değişime yol açmadı?... Teknolojinin Evrimi aynı zamanda bir uygarlık tarihi kitabıdır. 


  • Yazar: George Basalla
  • Kitabın Başlığı: Teknolojinin Evrimi
  • Orijinal Başlık: The Evolution of Technology, 1988
  • Çeviren: Cem Soydemir [İngilizce]
  • Kapak Tasarımı: Mr. Z & Z
  • Dizi Bilgisi: Doğu Batı Yayınları - 180; Bilim- 42
  • Basım Bilgileri: 16. Basım / Aralık 2021 [1 - 13. Basım Tübitak Yayınları, 14. Basım / Nisan 2013]
  • Sayfa Sayısı: 368
  • ISBN: 978-605-8717-94-1
  • Kapak Resmi: “Babil Kulesi'nin İnşası”, adı bilinmeyen bir Alman usta tarafından 1590’larda yapılmıştır.
  • Boyutları: 13,5 x 21

Önsöz


I. Bölüm
Çeşitlilik, Gereksinim ve Evrim

II. Bölüm
Süreklilik ve Süreksizlik

III. Bölüm
Yenilik (1): Psikolojik ve Düşünsel Etkenler

IV. Bolüm
Yenilik (2): Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Etkenler

V. Bölüm
Ayıklanma (1): Ekonomik ve Askerî Etkenler

VI. Bölüm
Ayıklanma (2): Toplumsal ve Kültürel Etkenler

VII. Bölüm
Sonuç: Evrim ve İlerleme


Kaynakça

Dizin

 

Önsöz

 

Bu kitap, teknoloji tarihi alanında yapılmış son dönem akade­mik çalışmalar ile ekonomi tarihi ve antropolojiden ödünç alın­mış bilgiler ışığında bir teknolojik evrim kuramı öne sürüyor. Kurgu ve içerik açısından kitabın bölümleri, evrimsel analoji temelinde düzenlenmiştir. Ne var ki bu düzenlemede, teknoloji tarihinde gerçekleşen olaylar hakkında zamandizinsel bir açıklama yapma ihtiyacı kasıtlı olarak göz ardı edilmiştir. Gene de bu kitap, öncelikle tarihsel bir çalışmanın ürünüdür ve teknoloji hakkında felsefi veya sosyolojik bir açıklama yapma iddiasını taşımamaktadır. Dolayısıyla, kitabın bütününde kuramsal çerçevenin açıklanması ve desteklenmesi amacıyla tarihsel örnekler kullanılmıştır. Sözgelimi buhar makinesinin icat edilmesi veya elektrikli aydınlatma sistemlerinin bulunması gibi teknoloji tarihi açısından önem taşıyan büyük gelişmeler, teknolojik değişimi evrimci yaklaşımla değerlendiren bir anlayışı açıklama çabasıyla eşzamanlı olarak ele alınmıştır.

Birinci bölüm, kitabın diğer bölümlerinde çeşitli biçimlerde yeniden karşımıza çıkacak üç konuyu bize tanıtıyor: Çeşitlilik, uzun bir süreden beri mevcut olan insan ürünü nesnelerin ya da insanlar tarafından yapılmış şeylerin çok fazla çeşitlilik içerdiği gerçeğinin kabul edilmesi; gereksinim, temel biyolojik ihtiyaçların karşılanması için insanların bu nesneleri icat etmeye zorlandıkları inanışı; ve teknolojik evrim, daha önceden bilinmeyen insan ürünü nesnelerin ortaya çıkışını ve ayıklanmasını açıklayan organik bir analoji. Bu konuları ayrıntılı biçimde incelediğimizde şu sonuçlara ulaşırız: Çeşitlilik, maddi kültürün somut yönlerine ait bir olgudur; gereksinim, çeşitliliğe ilişkin popüler ama hatalı bir açıklamadır; teknolojik evrim ise, biyolojik gereksinim düşüncesinden yardım almaksızın çeşitliliği açıklamanın bir yoludur.

Teknolojik evrim kuramının biçimsel anlatımına kitabın ikinci bölümünde başlanıyor. Bu değerlendirmede öncelikle birbiriyle ilişkili iki saptamada bulunuluyor: İnsan ürünü olan bir nesne, teknolojiyle ilgili bir çalışmanın temel konusunu oluşturur; ve insan üretisi olan kurmaca dünyada süreklilik hüküm sürmektedir. Sürekliliğin mevcudiyeti ise şu anlama gelmektedir: Yeni ürünler, sadece kendilerinden eski ürünlerden ortaya çıkabilirler; yani, üretilmiş olan nesnelerin yeni biçimlerini, kuramın, yaratıcılığın veya hayal gücünün saf yaratımları olarak göremeyiz.

Eğer teknolojinin evrimi sürecekse, sürekliliğin içinden ye­niliğin ortaya çıkması zorunludur. Kitabın III. ve IV. bölümlerinde, modern endüstrileşmiş toplumlarda olduğu kadar ilkel toplumlarda da yeniliğin değişik kaynakları araştırılıyor: İnsanlığın hayal gücü, sosyo-ekonomik ve kültürel güçler, teknolojinin dağılımı, bilimin ilerlemesi. Bu araştırmadan şu sonuç çıkarılıyor: Tarihin herhangi bir dönemindeki herhangi bir toplum, teknolojik yeniliği mümkün kılma uğruna kullanmayı umduğundan daha fazla potansiyele sahiptir.

Yeni teknolojik olanakların sadece küçük bir bölümü, bir toplumun maddi hayatının parçası olacak biçimde yeterli düzeyde geliştirilebilir. Dolayısıyla, birbirleriyle rekabet eden yeni ürünler arasında bir ayıklanma yapılması zorunludur. Ancak bu ayıklanma, toplumun değerlerine ve görünür ihtiyaçlarına uygun olarak yapılır ve böyle bir ayıklanmanın toplum tarafından ortaklaşa kabul edilen “iyi hayat” anlayışıyla uyum içinde olması beklenir. Ayıklanma süreci ve bu süreci yönlendiren güçler, kitabın V. ve VI. bölümlerinde ayrıntılı olarak ele alınıyor.

Konuyu sonuçlandırırken, VII. bölümde teknolojik ­ilerleme ve insanlığın ıslah edilmesi konularına atıfta bulunuluyor. Öyle görünüyor ki ilerleme nosyonunun geleneksel kavranışı, kendi içinde kusurlar içermektedir ve bu anlayış biçiminin teknolojik evrimle bağdaştırılması mümkün değildir.

Geçtiğimiz yirmi-otuz yıllık dönemde teknoloji tarihçileri tarafından üretilen zengin akademik kaynaklar olmaksızın konuyu böylesine geniş bir bağlamda ele alan bir kitabın yazılması mümkün olmayacaktı. Bu yüzden, kaynakçada adı geçen bütün yazarlara teşekkürü borç bilirim. Özellikle, George Kubler ve Nathan Rosenberg’in görüşlerinden ve yaklaşımlarından fazlasıyla yararlandım.

İki yakın dostuma özel bir teşekkür borçluyum. Cambridge Bilim Tarihi Dizisi’nin yayın yönetmeni William Coleman, evrimsel analojiyi nasıl ele alacağım konusunda bana yol gösterdi. Delaware Üniversitesi’nde çalışan meslektaşım Eugene S. Ferguson da, fikirlerini benden esirgemeyerek kitaba ilişkin bütün konularda bana katkıda bulundu. Sonuçta bu ­dostlarımın yardımları olmasaydı kitabın son şeklini alması mümkün olmayacaktı diyebilirim.

Son olarak, kitabı baskıya hazırladığı için Winterthur Portfolio’dan Catherine E. Hutchins’e, kitabın dizgisini üstlenen Marie B. Perrone’ye, kitapta yer alan resimleri hazırladığı için Kenneth Marchionno’ya ve bana gösterdikleri sonsuz destek için eşime ve aileme teşekkür etmek istiyorum.

 

George Basalla

1935 doğumlu. Doktora çalışmasını Harvard Üniversitesi Bilim Tarihi bölümünde tamamlamıştır. Pennsylvania State Üniversitesi ve Columbia Üniversitesi’nde dersler verdikten sonra 1959 yılında, Harvard Üniversitesi’nde öğretim üyesi olmuştur. Bilim tarihi ve teknolojinin yanısıra, Viktoryen dönem üzerinde yoğunlaşmıştır. Halen Deleware Üniversitesi’nde Tarih profesörüdür. Basalla yakın bir dönemde 2006 yılında yayımlanan Civilized Life in the Universe: Scientists on Intelligent Extraterrestrials/Evrende Medeni Yaşam: Dünya Dışı Zeki Varlıklar adlı çalışmasında, Plutarkhos’tan Stephen Hawking’e, Kepler’den Christiaan Huygens’e, Newton’a, Carl Sagan’a ve daha pek çok ünlü bilim insanının fikirlerini irdeleyerek, dünya dışındaki zeki yaşama dair bilimsel düşüncenin çarpıcı bir tarihini ortaya koyar. Cambridge Üniversitesi’nin Bilim Tarihi Dizisi editörlerinden olan Basalla’nın katkıda bulunduğu kitaplar şunlardır: The Construction of Modern Science: Mechanisms and Mechanics/Modern Bilimin Kuruluşu: Mekanizması ve Mekaniği; Man and Nature in the Renaissance/Rönesans’ta İnsan ve Doğa; The Foundations of Modern Science in the Middle Ages: Their Religious, Institutional and Intellectual Contexts/Ortaçağ’da Modern Bilimin Temelleri: Dinsel, Kurumsal ve Düşünsel Bağlamlar; Making Natural Knowledge: Constructivism and the History of Science/Doğal Bilginin Üretimi: İnşacılık ve Bilim Tarihi; Science and the Enlightenment/Bilim ve Aydınlanma; Life Science in the Twentieth Century/Yirminci Yüzyılda Yaşam Bilimi.

Cem Soydemir

1967 Ankara doğumlu. ODTÜ Sosyoloji bölümü mezunu. 1994’ten beri birçok kitabı Türkçeye kazandırdı. Ağırlıklı olarak edebiyat kuramı, sanat tarihi, sinema, eleştirel teori, sosyoloji, felsefe, siyaset bilimi ve sanat alanlarında kitap ve makale çevirileri yaptı. Muhtelif kitapların editörlüğünü üstlendi. Müzikle uğraştı. Kum heykel sergilerinde küratör olarak görev aldı. Çevirdiği eserlerden bazıları: Craig Brandist, Bahtin ve Çevresi; Claire Colebrook, Gilles Deleuze; Julien Benda, Aydınların İhaneti; George Basalla, Teknolojinin Evrimi; V. N. Voloşinov: Freudculuk; Alexander Nehamas Nietzsche: Edebiyat Olarak Hayat; Thomas More, Ütopya (Doğu Batı); Mihail Bahtin, Karnavaldan Romana; Sanat ve Sorumluluk; Keith Ansell-Pearson, Kusursuz Nihilist; R. W. Connel, Toplumsal Cinsiyet ve İktidar (Ayrıntı); Mihail Bahtin, Dostoyevski Poetikasının Sorunları; György Lukács, Roman Kuramı; Thorsten Botz-Bornstein, Filmler ve Rüyalar; Daniel Frampton, Filmozofi (Metis); Vernon Hyde Minor, Sanat Tarihinin Tarihi; Yael Navaro, Kurmaca Mekân: Kuzey Kıbrıs’ın Duygu Coğrafyası (Koç Üniversitesi Yayınevi).