Ziryab'ın Hasreti

Önsöz

Ziryab, bir demet gül ile ustası ünlü müzisyen İshak el-Musulî’yi ziyarete gitti. Musulî gül demetini alıp kitaplığın orta rafına fırlatarak önce gülü incitti. Sonra beklenmedik biçimde konuya girdi: “Beni iyi dinle Ali bin Nafî, dünya nimetleri ve şan şöhret insanları çabuk baştan çıkarıyor, hele senin gibileri daha çabuk. İnsan bir anda ne olduğunu şaşırıyor. Nerede olduğunu unutup bütün sınırları aşıyor...”

Ziryab: “Nasıl, neden üstadım?” diye kekeleyerek araya girmeye çalıştı, fakat İshak el-Musulî, elini kaldırarak onu susturdu.

“Kıskançlık en kadim hastalıklardan biridir, hele hele aynı sanatı icra edenler arasında çekilmez olur. Kıskançlık insana acı verir, hep önde olma hırsı insanı bunaltır, beceremeyince de öç alma duygusunu besler.” Ağır ağır yürüyüp udunu eline aldı. Parmaklarını tellerin üstünde gezdirdi: “Kıskançlık yapmamalıydın Ali bin Nafî! Şiirimdeki ve bestelerimdeki parlaklığı ve çekiciliği kabul edip önümde eğilmeliydin. Kendi yaptığın o ut ve besteyle, o sözlerle halifenin önünde beni küçük düşürmemeliydin,” dedi.

Ziryab, ‘amacım sizi küçük düşürmek değildi, sizin öğrenciniz olarak iyi bir sanatçı olduğumu halifeye göstermek istiyordum,’ diye açıklayacakken İshak el-Musulî sesini yükselterek ona fırsat vermedi.

“Sana iki seçenek sunacağım Ali bin Nafî. Git dostum, derhal yola çık ve git! Bu şehrin cazibesine kapılma! Bırak bu evleri, bu sarayları! Bırak onları yapanlara mezar olsun. Yaşamın zevkleri sadece burada değil. Tam tersine sıcaklık ve dostluk yoktur burada. Durgun su gibidir burası. Durdukça çürüyüp kokuyor ve zehir saçıyor, git! Başka topraklar, başka ülkeler bul kendine. Gözümün önünden kaybolup uzaklara git! Birincisi bu! İkincisi de…” Ziryab’ın önüne iyice yaklaştı. Öfkeli bakışlarını gözlerinin içine dikerek: “İkincisi de…eğer gitmezsen bu andan itibaren seni düşmanım kabul edip o bedenini ortadan kaldırtacağım! Şimdi seçimini kendin yapabilirsin! Öğrencim olduğun için çaresiz bırakmayacağım seni.”

Ziryab’a dolu dolu iki kese altını uzattı, “Bunlar bir yıl yeter sana!” Eli havada kaldı. Ziryab altınları almadı. O da keseleri Ziryab’ın kaftanının cebine bastırıp kapıyı gösterdi:

“Haydi, selametle! Sakın gecikme!”

Ziryab, İshak el-Musulî’nin neye kadir olduğunu çok iyi biliyordu. Buna rağmen keseleri cebinden çıkardı, kararlı adımlarla kitaplığa yürüdü. Onun gülleri fırlattığı gibi keseleri rafa fırlatıp getirdiği gül demetini aldı, arkasını döndü, çıkacakken başını çevirdi:

“Gitmeyeceğim!” dedi, “Beni bu kentten kimse sökemez!”

O andan itibaren bütün hayatı sevdiceği Niran ile birlikte nasıl altüst oldu... Nasıl bir zulüm yaşandı, hayat nasıl devam etti? Hepsini bu kitabın birinci cildi Niran ile Ziryab’da anlattım. Şimdi bu ikinci cilde başlıyoruz. Ziryab ile Niran’ın başından başka neler geçti? Endülüs’te nasıl ayağa kalktılar, nasıl bir dönüşüm yarattılar, İslâm Aydınlanması denen dönemeçte nasıl bir işlev üstlendiler? Avrupa Rönesansı’na giden yola ilk kiremiti nasıl koydular, hangi akıl almaz engeller vardı ve sonları nasıl noktalandı, bu romanda da belgelere dayanan bu maceranın hikâyesini okuyacaksınız...

Yücel Feyzioğlu

Ağustos 2013 - Köln, Ağustos 2025

Yücel Feyzioğlu

1946 yılında Kars’ta dünyaya geldi. Cilavuz İlköğretmen Okulu’nu bitirdikten sonra Almanya’da Goethe Enstitüsü’nde dil eğitimi gördü. Andersson Yazarlık Akademisi’ni bitirdi, öğretmenlik yaptı. 1985 yılından beri serbest yazar ve Alman Yazarlar Birliği üyesidir.

Yazdığı kitaplarla yurtdışındaki çocuklarımızın Türkçe okumasını, kültürümüzle bağ kurmasını sağladı. “Keloğlan” masal dizisi çeşitli dillere çevrildi. 1974 yılından beri Anadolu ve Mezopotamya’dan, Türk, Kürt, Süryani, Arap masallarını; 1982 yılından itibaren de Orta Asya’dan Avrupa içlerine kadar Türklerin yaşadığı 24 ülkeden Kardeş Masalları derledi, çağdaş psikolojinin ihtiyaçlarını dikkate alarak onları yeniden yazdı ve 32 kitapta yayımladı. Kaşgarlı Mahmud’dan beri kendi alanında yapılmış en kapsamlı çalışma kabul edilen bu masal dizisine Elginkan Vakfı 2011 yılı Türk Kültürünü Araştırma Ödülü, Türksav 2011 yılı Türk Dünyasına Hizmet Ödülü ve Türksoy 2019 yılı Cengiz Aytmatov Ödülü verdi. 2002 yılında bu diziden Sihirli Limon (Die Zau­berzitrone) adlı kitabı, Almanya NRV-Eğitim ve Bilim Bakanlığı’nın hazırladığı “Çocukların zihninde hayal dünyasını geliştiren 20 kitap” listesine seçildi. Ayrıca Avrupa Konseyi ve MEB’in talebi ile ilkokul 4. sınıflar için masallarla yazdığı İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi ders kitabı da 2016 yılında “Türkiye’nin en sevilen ders kitabı” seçildi. Yazarın yayımlanmış iki romanı ve iki hikâye kitabı da var.