Levant Kumpanyası Tarihi

Sunuş

Önsöz

I.       Levant Kumpanyası’nın Kuruluşu

II.      İlk Yıllar, 1583-1605

III.    Başarı ve Güçlükler

IV.    Levant’taki İş Merkezleri

V.      Elçilik ve Sakinleri (1583-1660)

VI.    Kumpanya Tarihinin Ara Devri, 1660-1718

VII.   Kumpanya Tarihinin Ara Devri 1660-1718 (Devamı)

VIII. Çöküş

IX.    Çöküş (Devamı)

X.      Son

XI.    Kumpanyanın Düzeni

XII.   Levant İş Hanlarında Hayat

Ekler I - İstanbul’daki Büyükelçiler, 1583-1824

Ekler II - Levant Kumpanyası’nın İzmir ve Halep’teki Konsolosları

Ekler III - Türkiye ve Levant

Ekler IV - Kumpanya’nın Müdürleri

Teşekkür

Kaynakça

Dizin

ÖNSÖZ

Levant Kumpanyası’na ait bu öykü ayrıntılı bir çalışma olduğu id­di­a­sın­da değildir. Geniş bir zaman dilimini kapsayan ve ulusal yaşamın birçok evresine değinen böyle bir konuda insan, ilgili malzemeleri hiç durmadan üst üste yığmaya devam edebilir, öte yandan kısaca değinip geçmiş olduğum noktaların da farkındayım; fakat isteklerimiz za­man ve olanakların kısıtlılığına boyun eğmek zorunda. Aslında top­lanmış olan mal­zemeyle bi­le bu çalışmayı daha uzun tutmak mümkün­dü, fakat fikrin kısaca anlatımının kutluluğuna duyulan sarsılmaz inan­cım ve basım işinin parasal problemleri birleşerek, fazlalıkları in­safsızca atma konusunda beni cesaretlendirdi. Baştan sona amacım sa­­dece Kumpanya’nın çalışmalarının çok yönlü önemini ortaya koymak­tı.

Böyle bir işe girişmek, iki işi birden yapmaya çalışırken hiçbi­rini başaramamak tehlikesini içerir, çünkü Kumpanya’nın ve temsilcilerinin çift yönlü niteliği ister istemez beni tarihin hem ekonomik hem de diplomatik alanlarına doğru yönlendiriyor ve her iki alandaki uzman­lardan kaynak­lanan yetersizlik ve ilgisizlikle karşı karşıya bırakıyordu. Ekonomi ta­rih­çisi doğal olarak Kumpanya’yı ticari bir şirket olarak görecektir. Bu gerçek olduğu halde, gerçeğin tümü değildir. Dip­lomasiyle ilgilenen tarihçi ise Kumpanya’nın öyküsünü, sadece İn­giltere’nin Doğu so­runun­daki konumu konusuna hasredilmiş bir giriş bölümü saymaya yönelecek­tir ki bu da gene gerçeğin tümünü, kendi par­çalarından birinin ardına gizlemektir. Kumpanya’nın bu iki yönü arasında tam bir denge sağlaya­bilmek ve tarihi hakkında yeterince “bağımsız” bir çalışma sunabilmek konusunda başarılı olup ol­ma­dığımı elbette ki ben yargılayamam. Kumpanya’nın tüm ömrünü kap­sayan bir tarih kitabı yoktur; daha yetkili ve daha ayrıntılı bir kitap çıkıncaya kadar benim küçük kitabım en azından bu boşluğu dol­durma görevini üstlenebilir.

British Diplomatic Representatives 1689-1789 (London, 1932)’ un Cam­den Society cildine basılmak üzere vermiş olduğum bilgilerin tekrar bu kitabın ekine konulması için izin verdik­lerinden dolayı Royal Historical Society Konseyi’ne karşı ken­dimi borçlu sayıyorum.

Beni konuyla ilk tanıştıran ve ilk çalışmalarımı yönlendiren Sir Charles Firth’e; çalışmalarımın son evrelerinde paha biçilmez yardım­larda bulunan All Souls College, Oxford’dan Profesör G. N. Clark’a; bu yolda bana yardım etmek ve pürüzleri ortadan kaldırmaktaki bitmeyen gönüllülükleri nedeniyle University College, Nottingham’dan sayın L. V. D. Owen’a ve bu üniversitenin kütüphanecisi sayın G. Ellis Flack’e; yardımları, nezaket ve sabırları sayesinde her­hangi bir gerginliğe fırsat bile vermeyen British Museum ve Public Record Office çalışan ve memurlarına minnettarlığımı belirtmek isterim. Babama ise bana gösterdiği sürekli destek ve yardım karşısında kendimi borçlu hissediyorum ki eğer bu des­tek ve yardım olma­saydı bu kitap ne yazılmış ne de basılmış olurdu. Di­zini hazırlamak konusundaki alışılmış görevinden kaçmış olmasına rağmen eşime olan minnettarlığım da kaçınılmazdır.

A. C. W.
1935

Alfred C. Wood

7 Şubat 1896 yılında doğan Alfred Cecil Wood Liverpool College’da eğitim görmüştür. Bu sırada patlak veren Birinci Dünya Savaşına teğmen olarak katılan Wood sa­vaş sırasında yaralanmış ve maluliyeti ömür boyu sürmüştür. Savaştan sonra Oxford’ da Jesus College’a devam eden Wood 1923 yılında Edebiyat Fakültesinden mezun ol­muş, 1926 yılında Nottingham Üniversitesinde öğretim görevlisi olarak gö­reve baş­la­mıştır. Genel olarak İngiliz tarihi ile ilgilenen ve bu konuda kitapları bulunan Wo­od’un belki de en bilenen eseri Levant Kumpanyası Tarihi’dir. Eserin bu ko­nu­da bir başyapıt olduğu kabul edilmektedir. Yayımlanmış diğer kitapları Nottingham­shire in the Civil War (1937), History of Nottinghamshire (1947)’dır. Bunun dışın­da English Historical Review ve Transaction of the Royal Historical Society’de de makalele­ri yayımlanmıştır. Evli ve iki kız babası olan Wood 18 Mayıs 1968 yılında vefat etmiştir.

Çiğdem Erkal İpek

1963 Aydın doğumlu olan Çiğdem Erkal İpek bir yaşından beri İzmir’de yaşamaktadır. Masalları çok seven İpek’in masal derleme çalışmaları bulunmaktadır; belki de bu nedenle J.R.R.Tolkien ve Ursula K. Leguin gibi masalsı eserleri olan yazarların çevi­rileriyle tanınmıştır. Osmanlıca da bilen İpek halen İzmir Kızlarağası Hanında sahaf olarak çalışmalarına devam etmektedir.