Fransız Aydınlanma felsefesi, çoğu zaman, hiçbir yetkeye bağlı kalmaksızın akıl sayesinde yeni bir dünya görüşünü temsil etmekle övünür. Günümüze kadar ulaşan bu övgüsünde haklıdır elbet. Ancak, Aydınlanma Yüzyılı (Le siècle des Lumières) salt akıl, bilim ve mantıkla açıklanabilecek, tek bir yolu takip eden tekdüze bir sistem değildir. O, aklı kutsayan birinin kanıksanmış övgüsünden çok daha fazla ironi ve çeşitlilik barındırır içinde.
Her şeyden önce bu hareket kendiliğinden ortaya çıkmamış, tarihteki birçok etkileşimden nasibini almıştır. Keşifler çağının, bilimsel, kültürel ve entelektüel hareketlerin, birbirini tashih eden filozofların, hattâ akla yabancı, doğanın derin paradokslarına dikkat çeken Rousseau gibi düşünürlerin buluştuğu bir güzergâh olarak da düşünülebilir Fransız Aydınlanma Felsefesi…
Bu hareketin hangi koşullar altında ortaya çıktığı incelenmeye değer. Aydınlanma düşünürleri, Ortaçağ ve Rönesans'taki bilimsel ve felsefî mirasın bilincindeydiler. Bilim ve özellikle mekanikteki gelişmelerin sıkı birer takipçileriydiler. Onları ayrıcalıklı kılan, devraldıkları bilgi birikimini muazzam noktalara taşıyabilme cesaretini gösterebilmiş olmalarıdır. Her türlü otoriteye karşı üstlendikleri mücadelede, doğa yasalarının insan ve toplum hayatındaki etkisini ve nesnel koşulların belirleyiciliğini ispat edebilmişlerdir.
Fransız Aydınlanması, İngiliz ve Alman aydınlanma düşünce gelenekleri kadar belki “derin” değildi, ancak insanı bizzat yaşamın hedefi haline getirerek ve bireyden talep ettiği özgüveni en uç noktasına götürerek “aydınlanma”nın en büyük payesini kazanmıştır. Özellikle, salonlarda ve seçkin çevrelerde başlayan bu hareket, yepyeni bir uyanışın habercisi olan Ansiklopedi aracılığıyla halka yayılmış ve geniş kitleler tarafından benimsenmiştir.
Alman düşünür Oskar Ewald, kaleme aldığı bu eserinde Aydınlanmanın kaynaklarını, Montesquieu, Voltiare, Diderot, D'Alembert, La Mettrie, Helvétius ve Rousseau gibi önde gelen düşünürlerin eserlerini inceleyerek genel yönleriyle okuyucuya tanıtmaktadır.
- Yazar: Oscar Ewald
- Kitabın Başlığı: Fransız Aydınlanma Felsefesi
- Orijinal Başlık: Die französische Aufklaerunsphilosophie
- Çeviren: Gürsel Aytaç [Almanca]
- Kapak Tasarımı: Mr. Z & Z
- Tasarım Uygulama: Aziz Tuna
- Kapak Resmi: Voltaire
- Dizi Bilgisi: Doğu Batı Yayınları - 56; Felsefe - 19
- Basım Bilgileri: 2. Basım / Ekim 2013 [1. Basım / Eylül 2010]
- Sayfa Sayısı: 192
- ISBN: 978-975-8717-60-6
- Boyutları: 14 x 21
Giriş
Fransız Aydınlanma Felsefesinin Niteliği ve Oluşumu
Rokoko Ruhu
İngiliz Etkileri
Analiz Metodu
Ana Unsurlar
Dönemler
Condillac ve Duyumculuk
Hafıza Kuramı
Varsayımın Değeri
Bilginin İçeriği ve İfadesi
Cabanis (1757-1808)
Destutt de Tracy (1754-1836)
Montesquieu
Kişiliği
Voltaire
Kişiliği
Kaderler ve Ana Eserler
Kiliseye Karşı Savaş
Ateizme Karşı Savaş
Ruh Sorunu
Tabiat Felsefesi ve Ahlâk
Ansiklopedistler
I. Diderot
Gelişim
Teizm, Deizm, Panteizm
Materyalizm ve Panpsikolojizm
II. D’Alembert
Metafizik
Ahlâk
Kant’la İlişki
I. Ansiklopedi
Kültür Felsefesi ve Toplum Felsefesi
Volney
Morelly
Mably
Vauvenargues
Duclos
Doğa Felsefesi
Maupertius (1698-1759)
Buffon
Robinet
Bonnet
Materyalizm
I. Antropolojik Materyalizm
La Mettrie
Teoloji Karşıtlığı ve Teleoloji
II. Etik Materyalizm
Helvetius
Yasamanın Değeri
III. Sistematik Materyalizm
Holbach
Teizmin Eleştirisi
Rousseau
Kişilik ve Kaderler
Halk Egemenliği
Doğal Eğitim
Sonuç
Kaynakça
Dizin
Oskar Ewald (1881 - 1940)
Asıl adı Oskar Ewald Friedlaender. 1881 Slovakya doğumlu. Viyana Üniversitesi'nde felsefe öğrenimini 1903'de doktora, l909'da doçentlikle tamamlamış, 1928'e kadar Viyana Üniversitesi'nde eylemsiz doçent olarak çalışmıştır. Oskar Ewald dindar sosyalistler arasında tanınmış bir bilim adamıdır. 1940 yılında Oxford'da ölür.
Gürsel Aytaç
27 Ağustos 1940 Eskişehir doğumlu. Ankara Kız Lisesi, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi mezunu. Akademik kariyerine Alman Dili ve Edebiyatı Kürsüsünde 1962’de başladı. 1966’da doktorasını “Hermann Hesse’nin ‘Boncuk Oyunu’ Romanında Var Olma ve Oluş” konusunda verdi. 1970 yılında doçent, 1975 yılında profesör oldu. DAAD, Humboldt burslarıyla birçok kez Almanya’nın Marburg, Köln, Münih, Avusturya’nın Viyana kentlerinde araştırmalarını sürdürdü, alanıyla ilgili sempozyum ve kongrelere katıldı. Uluslararası Germanistler Birliği IVG’nin yönetim kurulu üyeliğinde bulundu. PEN, Edebiyatçılar Birliği ve İlesam üyesi olan Gürsel Aytaç, edebiyat araştırmalarının yanısıra Zweig, Hauer, Frisch, Dürrenmatt, Mann ve Goethe’den edebî çeviriler yaptı. 2008’de DTC Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı başkanlığı görevinden emekli oldu.
Doğu Batı Yayınları’ndaki Eserleri: Çağdaş Alman Edebiyatı (2012), Yeniçağ Alman Edebiyatı (2012), Çağdaş Türk Romanı Üzerine İncelemeler (2012), Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi (2016), Genel Edebiyat Bilimi (2016). Çevirileri: Ricarda Huch, Alman Romantizmi (2005), Schiller (2008), Georg Simmel, Tarih Felsefesinin Problemleri (2008), Johann Wolfgang von Goethe, Goethe Der ki… (2010), Stefan Zweig, Kendileri ile Savaşanlar -Kleist, Nietzsche, Hölderlin (2011).