Benliğimin Şarkısı’nda, Walt Whitman bizi benlikte ve kâinatta Homerik bir yolculuğa çıkarıyor; ben’in (I), göz’ün (eye), sen’in (you), nefesin, bedenin, sözün, imgelemin ve esrimenin sonu gelmez şiirini elli iki bölümlük bir destana sığdırıyor.
Çimen Yaprakları’nın köşe taşı, Amerikan şiirinin Big Bang’i ve modern şiirin öncü şaheseri Benliğimin Şarkısı, Ed Folsom ve Christopher Merrill’in kapsamlı incelemeleri eşliğinde “ölüm döşeği” (1892) versiyonuyla okurların beğenisine sunuluyor.
“Yolumun başkalarından farklı olduğunu gayet iyi biliyorum. Çoğu büyük şair, kişisel olmaktan uzaktır; bense kişiselim. Ötekiler şahsiyetleri, olayları, tutkuları resmederler ama asla kendilerinden bahsetmezler. Benim şiirlerimde her şey kendi etrafımda döner, kendimde yoğunlaşır, kendimden yayılır. Tek bir ana kahraman vardır, o da tüm insanlığın bende suret bulan karakteridir. Ama kitabım, her okurun kendini bu merkezî konuma aktarmasını ve her sayfanın, her arzunun, her dizenin bizzat hayat çeşmesi, öznesi, deneyimleyeni olmasını mutlak surette zorunlu kılar.”
- Yazar: Walt Whitman
- Kitabın Başlığı: Benliğimin Şarkısı
- İngilizce Metin: Song of Myself
- Çeviren: Aytek Sever [İngilizce]
- Eleştirel Değerlendirme: Ed Folsom, Christopher Merrill
- Yayına Hazırlayanlar: Taşkın Takış, Ufuk Coşkun
- Kapak Tasarımı: Mr. Z & Z
- Dizi Bilgisi: Doğu Batı Yayınları - 422; Edebiyat Dizisi - 92
- Basım Bilgileri: 1. Basım: Mart 2024
- Sayfa Sayısı: 282
- ISBN: 978-625-8123-83-8
- Boyutları: 13,5 x 21
- Kapak Resmi: Walt Whitman’ın çelik gravürü, Samuel Hollyer, "Çimen Yaprakları"nın ilk kapağı, 1855.
Sunuş: Benliğimin Şarkısı’nı Okumak
Çevirmenin Notu
Benliğimin Şarkısı
Benliğimin Şarkısı Üzerine Eleştirel Değerlendirme
Çevirmenin Notu
“Benliğimin Şarkısı” ilk olarak 2018’de İşaret Ateşi websitesi üzerinden e-kitap olarak okurlara sunulmuştu ve Walt Whitman’ın başşiiri “Song of Myself”in Türkçeye ilk tam metin çevirisiydi. Daha sonra, 2021’de, “Song of Myself in Turkish” projesi kapsamında Ed Folsom ve Christopher Merrill’in açıklama metinleriyle beraber Iowa Üniversitesi (UI) International Writing Program (IWP) bünyesindeki WhitmanWeb üzerinden de çevrimiçi yayımlanmıştı. Okurlar ritim ve sözcük seçimi itibarıyla görece “yerlileştirici” bir çeviri yaptığımı fark edecektir. Düzayak bir yaklaşımla metinsel çeviri yaparak şiiri “ileride” ya da “ortada” bırakmaktansa “beriye,” Türkçeye ve Türkçe şiire yaklaştırmaya çalıştım. Sadakatten ödün vermemenin “gördüğünü çevirmek” değil, sözcüklerin özgün bağlamlarında ne anlamda kullanıldığına dikkat etmek demek olduğunu ve şiirin ve şiir çevirisinin hatalı Türkçe kullanımlarını, kulak tırmalayan ifadeleri kaldırmadığı gerçeğini bir an olsun göz ardı etmedim. Ralph Waldo Emerson’dan itibaren Amerikan şiirinin başlıca ölçütlerinden biri “nefes” olmuştur ve bu, Whitman için de sonuna kadar geçerlidir; dolayısıyla “sesli okunuşu” merkeze alarak “Song of Myself”e Türkçede güçlü bir yaşam soluğu üflemeye çalıştım. Dizeleri bölmemiş ama basamaklandırmış olmam da aynı kaygıları ve alımlanabilirlik ve atıfsallık parametreleriyle ilgili birtakım değerlendirme ve sezgilerimi yansıtıyor. “Benliğimin Şarkısı”nın kitaplaştırılması sırasında daha önceki şiir çevirim üzerinde sekiz-dokuz yerde küçük çaplı değişiklikler yapıldı ve eleştirel değerlendirme Ed Folsom’ın “Sunuş”uyla takviye edildi. Yayının gerçekleşmesi adına verdikleri desteklerden dolayı başta Ed Folsom, Christopher Merrill ve Nataša Ďurovičová olmak üzere tüm IWP ve WhitmanWeb ekibine ve sağladıkları izinden dolayı University of Iowa Press’e teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca Folsom ve Merrill’in açıklayıcı metinlerinin WhitmanWeb için Türkçeye çevrilmesinde ABD Dışişleri Bakanlığı Eğitim ve Kültür İşleri Bürosu (Bureau of Educational and Cultural Affairs at the U.S. Department of State) ve ABD Ankara Büyükelçiliği’nin ortaklaşa temin ettiği fonun da önemli bir katkısı olduğunu belirtmem gerek. WhitmanWeb’den bağımsız olarak, şiirin çevirisindeki ana kaynaklarımdan biri olan Edwin Haviland Miller’ın yapıtı Walt Whitman’s “Song of Myself”: A Mosaic of Interpretations’ı (Iowa City: University of Iowa Press, 1991) da anmalıyım. Son olarak, okurlara, “Song of Myself”in çeşitli dünya dillerindeki karşılaştırmalı okumaları için zengin bir kaynak teşkil eden WhitmanWeb’e ve Çimen Yaprakları’ndan yaptığım kapsamlı seçki için İşaret Ateşi websitesine başvurmalarını tavsiye ederim.
Aytek Sever
2023
Ed Folsom
Dünyanın başlıca Walt Whitman uzmanlarından Ed Folsom, Iowa Üniversitesi’nde (UI) “Roy
J. Carver Professor of English” unvanıyla
görev yapmaktadır. Walt Whitman Quarterly
Review dergisinin yayın yönetmeni, Walt Whitman
Archive’ın eş
direktörü ve University of Iowa Press’in Whitman Dizisi’nin editörüdür. Aralarında Walt Whitman’s Native Representations
(1994) ve Re-Scripting Walt Whitman’ın
(2005) olduğu çok sayıda kitabın
yazarı ve derleyicisidir; American Literature, PMLA,
Virginia Quarterly Review gibi dergilerde çeşitli
Amerikan yazarları üzerine sayısız makalesi yayımlanmıştır.
Christopher Merrill
Günümüz Amerikan şiirinin önemli temsilcilerinden Christopher
Merrill, son otuz yılda, Watch Fire, Brilliant
Water, Necessities, Boat ve Flares adlı şiir toplamlarının yanı sıra Things of the Hidden
God, The Tree of the Doves ve Self-Portrait with Dogwood gibi
gezi yazısı ve anlatılarını yayımladı; çok sayıda çeviriye,
derlemeye imza attı; yazıları çeşitli gazetelerde yer aldı. Çalışmaları yaklaşık kırk dile çevrildi. Fransız devletinden onur nişanı da olan Merrill, Iowa Üniversitesi’ne
(UI) bağlı dünyaca ünlü International
Writing Program’in (IWP) direktörlüğünü
yürütmekte, kültür elçisi olarak birçok ülkeye ziyarette bulunmaktadır.
Aytek Sever
Şair, çevirmen. Bazılarını İşaret Ateşi websitesi
üzerinden e-kitap olarak yayımladığı Hiperbor, Siòn, Moto
Perpetuo, Anka, Omega adlı şiir toplamlarının ve Fluke adı
altında bir araya getirdiği İngilizce şiirlerinin yanı sıra, Emerson, Thoreau,
Whitman, Tagore, Kandinsky, D.H. Lawrence ve G. Stein çevirileri vardır. Iowa
Üniversitesi (UI) International Writing Program (IWP) bünyesinde WhitmanWeb
üzerinden yayımlanan “Song of Myself in Turkish” projesinin çevirmenidir. C.
Domínguez, H. Saussy ve D. Villanueva’nın ortaklaşa çalışması Karşılaştırmalı
Edebiyata Giriş’i Türkçeye aktarmıştır.
24 Saatte Kargoda
