Gabriel Tarde sosyoloji, psikoloji, ekonomi, kriminoloji ve hukuk alanlarında eserler vermiş ve yaşadığı dönemdeki hâkim anlayışlardan farklı bir yaklaşımla önemli katkılar yapmış bir düşünür. Ekonomik Psikoloji toplumu ve toplumsal evrimi (tarihi) zihinler-arası etkileşimlerin bir büyük serüveni olarak okuyan Tarde’ın eserleri arasında önemli bir yer tutuyor. Olgunluk dönemi eseri olması ve Tarde’ın temel fikirlerini içermesi itibarıyla, bu kitap bireysel ve toplumsal psikolojilerin, algıların, deneyimlerin, fikirlerin, arzuların, duyguların, benzerliklerin veya benzemezliklerin, karşıtlıkların, sapmaların, atılımların ya da atıllıkların, kabullerin yahut itirazların ekonomik, toplumsal ve tarihsel dönüşümlerde oynadığı rollere odaklanan ve böylelikle farklı bir okuma biçimi öneren zengin ve kışkırtıcı bir zihin dünyası sunuyor.
“Ekonomistler homo economicus’u tasarlamakla çifte bir soyutlama yaptılar. Bir insanı kalbinde insancıl hiçbir şey olmadan tasarlamak büyük bir yanılgıdır… Ekonomik psikolojiye düşen görev, zenginliklerin üretiminin, dağıtımının ve tüketiminin duygusal denilen yönlerini yeniden ilk ve gerçek yerine koymaktır.”
Ekonomik Psikoloji’de Tarde temel yaklaşımını taklit, tekrar, adaptasyon ve karşıtlık gibi kavramlar üzerine kuruyor ve bunları varoluşların temel işleyiş tarzları olarak değerlendiriyor. “Tekrar, yani ışık, ısı ve ses dalgaları serisi, yıldızların çekim kuvveti, moleküllerin iç dönüş hareketleri; yaşamsal döngü, beslenme, solunum, dolaşım ve hepsini kapsayan bir nesille başlayacak olan tüm organik fonksiyonlar; dil, din, bilgi, eğitim, iş, tüm sosyal aktiviteler, tek kelimeyle: taklit.”
- Yazar: Gabriel Tarde
- Kitabın Başlığı: Ekonomik Psikoloji
- Fransızca Özgün Metin: Psychologie économique
- Çeviren: Özcan Doğan [Fransızca]
- Yayına Hazırlayanlar: Taşkın Takış, Ufuk Coşkun
- Kapak Tasarımı: Mr. Z & Z
- Dizi Bilgisi: Doğu Batı Yayınları - 399; Sosyoloji Dizisi - 53
- Basım Bilgileri: 1. Basım: Ekim 2023
- Sayfa Sayısı: 379
- ISBN: 978-625-8123-54-8
- Boyutları: 13,5 x 21
Çeviriye Dair Birkaç Söz
Önsöz
Giriş
I. Genel Düşünceler
ve Toplumsal Yasalar
II. Değer ve
Sosyal Bilimler
III. Planın Tartışılması
IV. Tarihsel Bir
Bakış
Birinci Kitap
Ekonomik Tekrar
I. Konunun
Taksimi
II. Arzunun (İsteğin)
Ekonomik Rolü
III. İnancın
Ekonomik Rolü
IV. İhtiyaçlar
V. Çalışma
VI. Para
VII. Sermaye
Dizin
Önsöz
Bu kitap 1900-1901’de Collège de France’ta okutulan bir
dersin konusudur. Uzun zaman boyunca açıkladığım genel düşüncelerin ekonomik
alana bir uygulanışı ve sanırım bir teyididir. Sıklıkla ele alınan bir konuyu
kendi payıma incelemek için seçtiğim bakış açısındaki en belirgin şey, daha
1881’den itibaren Felsefe Dergisi ve birkaç yıl sonra da Ekonomi
Politik Dergisi tarafından yayımlanan pek çok çalışmada tohum halindeydi.
Suçlu, ahlâk dışı ve yıkıcı yönüyle olduğu gibi
becerikli, çalışkan ve üretici yönüyle düşünüldüğünde, toplumsal hayat, her şeyden
önce, temel ilişkileri inceleyen bir Enter-Psikoloji’yi
(psikolojiler-arası) işaret ediyor gibi görünüyor. Bununla birlikte kitaba, aslında
belki de en doğru ama aynı zamanda daha muğlâk ve daha zor anlaşılabilecek olan
Ekonomik Enter-Psikoloji Dersleri gibi bir isim vermenin de yararsız
olacağı kanısındayım.
Ekim 1901, G. T.
Gabriel Tarde
(1843-1904)
Jean-Gabriel de Tarde, Fransız sosyolog, sosyal psikolog ve modern suçbiliminin öncülerindendir.
Toulouse ve Paris’te hukuk eğitimi almıştır. Collège de France’ta felsefe dersleri vermiş ve Sarlat’da yargıçlık yapmıştır. Tarde Taklidin Yasaları eseriyle akademik
ve entelektüel çevrelerde tanınmaya başlamıştır. Düşüncesi ve eserleri, sosyoloji alanında popüler ve etkili bir isim olan Durkheim’ın gölgesinde kalmıştır, ancak kendisi Durkheim’ın en önemli eleştirmenlerinden biri olmuştur. Eserleri ölümünden sonra, özellikle Gilles
Deleuze ve Bruno Latour gibi düşünürlerin etkisiyle yeniden keşfedilmiş ve böylece Tarde sosyoloji ve felsefe alanlarında yeniden etkili bir isim haline gelmiştir. Tarde’ın sosyoloji anlayışına göre birey kendi vasıflarıyla, yönelimleriyle, arzu ve inançlarıyla toplumsal alanda hareket eder, öteki bireyleri
etkiler ve onlardan etkilenir. Toplumsal hayat bu etkileşimlerin bir bütünüdür. Kütle halinde hareket eden bir
yığın, kendi içinde değişim yaratmaz, zira buna imkân vermez. Fakat toplum değişip dönüşen bir şey olduğuna göre, o halde değişimin kaynağını yığında değil, tekil olanda, bireyde aramak lazımdır. Değişim, farklılaşma kitlesel bir hareketle değil, bireysel atılımla, bireysel inisiyatifle başlar. Başlıca eserleri: Karşılaştırmalı Suçbilim (1886), Taklidin Yasaları (1890), Monadoloji
ve Sosyoloji (1893), Ekonomik Psikoloji (1902).
Özcan Doğan
Çevirmen, redaktör, yazar. 1981 yılında doğdu. Hacettepe Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı bölümünden
mezun oldu. Çevirdiği kitaplardan bazıları şunlardır: Amerika’da
Demokrasi (Tocqueville), Sosyoloji ve Antropoloji (Mauss), Avrupa
Düşüncesinin Serüveni (Russ), Sanat (Farago),
İntihar (Durkheim), Mısır Mucizesi (Schwaller de Lubicz), Plotinos
ya da Bakışın Saflığı (Hadot), Orada Saat
Kaç? (Gruzinski), Yöntem Üzerine Konuşma (Descartes), Özdeyişler (La Rochefoucauld).
Notos, Birikim, Birgün, Özgür Edebiyat, Yasakmeyve,
Kül Öykü, Öykü Gazetesi, Sarnıç, Kirpi Şiir,
Mevzuedebiyat, Peyniraltı Edebiyatı, Edebiyathaber,
Lacivert gibi dergilerde öykü, şiir ve yazıları yayımlandı. Bunun
Konumuzla Bir İlgisi Yok, Bay How Ne Yapmalı? ve Kendime
İyi geceler adlı üç öykü kitabı, Öyle Değil mi Zehra?, Yeryüzünde
Sesler, Ayakları Pürdikkat Refakatçi Haydutlar adlı üç romanı
var.
24 Saatte Kargoda