Devrimleri yalnızca bir dizi olaylar yığını ve tarihte iz bırakmış kimi isimleri çözümleyerek anlamak mümkün müdür? Üstelik incelenen konu siyasal düzlemde çapı son derece geniş ve etkisi derin olan Fransız Devrimi ise… “Devrimle beraber eski toplum bir anda tarumar olmuş, yepyeni bir toplum ve ulus yaratılmıştır” söylemi açıkçası tarihi karikatürize eden bir yaklaşımdır François Furet’ye göre.
Bir dönem Annales okulunun zengin mirasından faydalanan François Furet, bu kitabında Devrim sürecine ilişkin yoğun bir ayıklama çabasına girişir. Kişi ve olayların sıcaklığında kaybolmaz, aksine Devrim ile birlikte, eski ve yeni bir toplumun değişen ve değişmeyen özelliklerini, siyasal kurumları, yönetim biçimlerini inceler. Kavramsal tarihin en büyük özelliği, tarihçinin çağdaş olan bilinçlerden uzaklaşıp üzerinde çalıştığı döneme ve terminolojiye yakın durabilmesidir. Sorunsal tarih yaklaşımının en iyi kuramcılarından biri sayılan Furet, ünlü siyaset bilimci Tocqueville’in görüşlerini de ileri bir seviyeye taşır. Furet kitabın birinci bölümünde Fransız devrimini kavramsallaştırmaya çalışarak bir sentez denemesinde bulunur. İkinci bölümde ise bu sentezin dayandığı malzemeyi ve devrimin yorumlarını irdeler.
“Fransız Devrimi tarihi yaklaşık iki yüz yıldır bir
kökler anlatısı, yani bir kimlik söylemi olmaktan çıkmamıştır... 1789’da
başlayan olaylar, aynı sorunlar ve simgeler çevresinde, nesilden nesile geçen
birer ibadet ya da nefret nesnesi haline dönüştürülmüş anılarla birlikte
durmaksızın yeniden yaşanmaktadır.”
- Yazar: François Furet
- Kitabın Başlığı: Devrim’in Yorumu
- Fransızca Özgün Metin: Penser la révolution française
- Çeviren: Ahmet Kuyaş [Fransızca]
- Yayına Hazırlayanlar: Mirze Mehmet Zorbay, Selcan Oğuz
- Kapak Tasarımı: Mr. Z & Z
- Dizi Bilgisi: Doğu Batı Yayınları - 88; Siyaset Bilimi Dizisi - 8
- Basım Bilgileri: 3. Basım: Aralık 2023 (1. Basım: Alan Yayıncılık)
- Sayfa Sayısı: 306
- ISBN: 978-975-8717-95-8
- Boyutları: 13,5 x 21
Çevirenin Önsözü
Uyarı
Birinci Bölüm: Fransız Devrimi
Sona Ermiştir
İkinci Bölüm: Fransız
Devrimi’ne Üç Yaklaşım Biçimi
I. Devrimci İlmihal
II. Tocqueville ve Fransız Devrimi Sorunu
III. Augustin Cochin yahut Jakobenliğin Kuramı
Dizin
Uyarı
Bu kitap, farklı dönemlerde yazılmış ve yazılış sırasıyla
verilmeyen iki bölümden oluşuyor.
Birinci bölüm, bu dönemi araştırmaya başladığım zamandan beri
kafamı kurcalayan bir soru üzerinde bir sentez denemesidir: Fransız Devrimi
gibi bir olayı nasıl kavramsallaştırabiliriz? İkinci bölüm ise, bu soru
üzerindeki düşüncemin nasıl geliştiğini aydınlatmak amacıyla sergilediğim, söz
konusu düşüncenin değişik evreleriyle ona katkıda bulunan malzemeden oluşuyor.
İkinci bölümde ilk olarak Fransız Devrimi’nin
komünist tarihçileriyle bir polemik var. Bundan amaç, Devrim’in günümüzde en
yaygın olan yorumundaki tutarsızlıkları belirlemek. Entelektüel yaşamın raslantılarından
kaynaklanmıştı bu polemik; yedi yıl sonra oturup da onu yeniden, yapay bir
tarafsızlıkla kaleme almak gereksinimi duymadım. Bence, bu ilk yazıldığı
biçimde, Devrim’in Fransız üniversite çevrelerinde bir tartışma konusu olma
özelliğine kendince değiniyor. Umarım, birtakım koşullara borçlu olduğu bu yanı,
benim asıl üzerine titrediğim ispat yanından bir şey eksiltmiş değildir.
Oldukça yoğun olan bu ayıklama çabasının ardından, eleştirel çalışmamda
en çok yararlandığım iki yazar üzerine olan bölümler geliyor: Alexis de
Tocqueville ve Augustin Cochin. Okurlar, nedenlerimi sayfaları
çevirdikçe anlayacaklar. Tocqueville ve Cochin, Fransız Devrimi’nin
sağlam bir biçimde kavramsallaştırılmasını önermiş ve bu kitabın ortaya koyduğu
soruna dokunmuş yegâne tarihçilerdir. Birinci bölümdeki yorumu, onların bana
çelişik olmaktan çok birbirlerini bütünleyici gözüken çözümlemelerinden yola çıkarak
öne sürdüğüm görülecektir. Onların izinde çalıştım, bu denemenin girişinde de
en çok onların adlarını vermek beni mutlu eder.
François Furet (1927-1997)
Ünlü
Fransız
tarihçi. Özellikle 18. ve 19. yüzyıl tarihi ve Fransız
Devrimi üzerine yaptığı çalışmalarıyla tanınır. Benimsediği
yöntem itibarıyla Furet, klasik, olay merkezli tarih anlatısının
dışında bir tarihçilik anlayışı geliştirir. Örneğin,
köhnemiş
ancien régime kurumları ile yeni olarak kabul edilen modern çağın
siyasal ve düşünsel kurumları arasında kolayca çizilen tarih tablolarına
karşın
Furet’nin getirdiği dikkate değer
itirazlar onun tarihçiliğini farklı bir noktaya taşır
ve alışılmış kalıplarla eski ile yeni üzerinde düşünülemeyeceğini
kanıtlar.
Furet, bazı düşünceleriyle Annales Okulu’na yaklaşır,
bazı
eleştirileri
ile de Fransa’da tarihçilikte geleneğe dönüşen bu Okulun sınırlarını
genişletir.
Furet, 1982 yılında Saint Simon Vakfı’nı kurmuş, Raymond Aron Enstitüsü ve
EHESS’te yöneticilik yapmıştır. 1997 yılında ise Fransız
Akademisi üyeliğine seçilmiştir. Eserlerinden bazıları: La révolution française (1965,
Denis Richet ile), Lire et écrire, l’alphabétisation des Français de Calvin
à Jules Ferry (1977, Jacques Ozouf ile), L’Atelier de l’histoire (1982).
Ahmet Kuyaş
1952
İstanbul doğumlu. Fransa (Université de Haute-Bretagne) ve Kanada’da (McGill
University) tarih eğitimi gördü. Birleşik Devletler’de (Princeton University ve
Mount Holyoke College) öğretim üyeliği yaptı. Daha sonra Galatasaray
Üniversitesi’nde çalıştı. Boğaziçi ve İstanbul Bilgi Üniversiteleri’nde de
dersler verdi. 2019’da emekliye ayrıldı. Uzmanlık alanları II. Meşrutiyet ve
erken Cumhuriyet dönemleridir. Özellikle ilgilendiği konu ise Türk Devrimi
tarihi. Yayınları arasında Tarihi Düşünmek, Gençler İçin Çağdaş Tarih
ve Tarih 1839-1939 gibi kitapları olan Kuyaş’ın yayımlanmış ve yayımlanmak
üzere olan birçok makalesi de bulunuyor.
