Felsefeye Giriş
Takiyettin Mengüşoğlu
Stok Durumu: Stokta Var
Felsefeyi akademinin, hayattan soyutlanmış kavramlarının insani pratikleri ve tecrübeleri tam olarak yansıtmayan sınırlı ve dar çerçevesine hapsetmek yerine hayatın tazeliğine ve canlılığına temas eden, evrende bulunan her şeyi tam olarak kuşatan bir genişlikle ele almak gerekir.
Aksi halde, küçük bir çevrenin anlaşılması ve paylaşılması son derece zor akademik ilgilerinin tutsağı olmuş bir düşünce evreni ortaya çıkar ki bu, her türlü entelektüel etkileşimi ve aynı zamanda geniş kitlelerin bu yöndeki ilgilerini dışarıda bırakır. Bunun bir sonucu olarak toplumsal ve bireyler arası çatışma ve gerilim yaratan genel bir basiretsizlik hali olarak karşımızda beliren mevcut durumda, akıldan ve sağduyudan uzak, hayatın ve insani dünyanın temel problemleri üzerinde asgari bir tartışma, konuşma ve en önemlisi düşünme pratiği oluşturamamış bir topluluğun gürültücülüğü ve "idare ediciliği" daha iyi anlaşılır.
Sakin, tutarlı, ölçülü bir biçimde İyi, Güzel, Doğru hakkında yetkin ve upuygun sorular sormanın, varolan her şey hakkında hayattan hiçbir zaman ayrı düşmeyen bir kavramsal zeminde yöntemsel ve sistematik düşünmenin örnekleri ise çok fazla değildir.
T. Mengüşoğlu güncelliğini koruyan bu eseriyle, özellikle Nietzsche ve Scheler'i takip ederek bize, hayatın hem pratik hem de teorik alanlarında yeni ufuklar açan doğru düşünmenin imkânlarıyla ilgili ipuçları veriyor ve felsefenin herkes için ulaşılabilir olduğunu gösteriyor.
- 3. Basım, 2017
- 380 sayfa
- ISBN: 978-975-8717-86-6
- Ebat: 14 x 21
- 2. hamur, karton kapak
İÇİNDEKİLER
Mengüşoğlu Külliyatını Sunuş
İkinci Baskıya Önsöz
I. Çeşitli Felsefe Disiplinlerinin Fenomenolojik Bir Betimi
II. Bilim Teorisi
Bilimlerin Sınıflandırılması ve Yöntem Problemi
W. Windelband’a Göre Bilimlerin Sınıflandırılması
W. Dilthey’a Göre Bilimlerin Sınıflandırılması
Bilimlerin Ontolojik Sınıflandırılması
III. Bilgi Teorisi
Bilgi Fenomeni
Bilgi Fenomeninin Betimi
Özne ve Nesnenin Varlık Karakteri
Özne-Nesne Bağından Ortaya Çıkan Felsefe Teorileri
Bilgi Aktları
Algı Aktı
Düşünme Aktı
Anlama Aktı
Açıklama
Bilgi Aktlarının Başarısı
Aktların Sağladığı Bilginin Niteliği
Apriori Bilginin Temellendirilmesi Üzerine Felsefi Görüşler
Ontolojik Görüş Bakımından Apriori, Aposteriori Bilgi
Bilgi Aktlarının Nesneye Uygun Gelmesi ya da Gelmemesi (Hakikat-Hata Problemi)
Hakikatin “Bir”liği ve “Mutlak”lığı
Aşkın ve İçkin Hakikat
Bilgi Aktları ile Nesne Arasındaki Uygunluğun İşareti (Hakikat Ölçütü)
Bilgi-Aktlarının Amacı: Bilgide Araştırma ve İlerleme Problemi
IV. Mantık
Mantığın Araştırma Alanının Sınırlandırılması ve Düşünce ile Düşünme Arasındaki Bağ
Mantık Üzerine Yanlış Görüşler
Mantığın İlkeleri
Yargının Öğeleri, Yargılardan Çıkarılan Sonuçlar, Kavramlar
V. Ontoloji
Ontolojinin Genel Bir Betimi
Ontolojinin Görevi ve Ontoloji Kavramı
Varlık-Fenomenleri
Ontolojik Tavırla Bilimsel Tavır Arasındaki İlişki
Ontolojinin Araştırma Alanının Sınırlandırılması
Varlık İlkeleri
Varlık Türlerinin Betimi
Real Varlıkla İdeal Varlığın Veriliş Tarzları
Varlık-Tarzları/Modaliteleri
Eski ve Yeni Ontoloji
Eski ve Yeni Ontolojinin Kısaca Karşılaştırılması
Eski Ontoloji ile Mantık Arasındaki İlişki
Yeni ve Eski Ontoloji Arasında Özel Bir Yer Alan “Öz Ontolojisi”
Varolanı “Varoluş” ve “Hiçlik” Olarak Gören Metafiziksel Ontoloji
VI. Doğa Felsefesi
Doğa Felsefesinin Doğuşu
Cansız Varlıkla Canlı Varlık Arasındaki Bağ
Doğa Kategorileri
VII. Tarihsel Varlık Alanının Felsefesi
Tarihsel Varlık Alanı ve İlkeleri
Tarihsel Varlık Alanını Yöneten İlkeler
Zaman Kategorisi
Mekân Kategorisi
Kalıtsal Özellikler Kategorisi
Nedensellik Kategorisi
Karşılıklı Etki Kategorisi
Görüş Tarzı Kategorisi
Eğitim Kategorisi
Gelenek Kategorisi
Değerlerin Belirlenimi
Oluş Kategorisi
VIII. Sanat Felsefesi
Estetik ve Sanat Felsefesi
Bilgi ve Sanat
Çağların Sanat Özellikleri
Sanattaki “İzm”lerin Anlamı
Sanatın Sağladığı Bilgiye Somut, Bilim ve Felsefe Bilgisine Soyut Denilmesinin Nedeni
Sanattaki Gerçekleştirme İşlevi
Sanatla Hayat Arasındaki Bağ
IX. Dil Felsefesi
Dil Felsefesinin Problem Alanı
Dilin Varlık Yapısı, Dil ile Varlık Dünyası, Dil ile İnsan Başarıları Arasındaki Bağlar
Bir Olanaklar Alanı Olarak Dil
Dil ile Hayat, Dil ile Öznel Düzlem Arasındaki Bağ
Dilin İnsan İçin Anlamı
Dil Üzerine Teoriler
X. Felsefi Antropoloji
Felsefi Antropolojinin Problem Alanının Kısa Betimi
Zamanımızdaki Antropolojik Teorilerden Bazıları
Ontolojik Temellerden Kalkan Felsefi Antropoloji
XI. Ethik
Ethiğin Problem Alanı
Ethik Tarihinde Ortaya Atılan Önemli Görüşler
Antropolojik ve Ontolojik Temellere Dayanan Ethik
XII. Hukuk ve Devlet Felsefesi
Devlet ve Hukuk Felsefesinin Problem ve Fenomen Alanı
Devlet ve Hukuk Fenomenleri Hakkında Ortaya Atılan Kurgusal Görüşler
Antropolojik-Ontolojik Temellerden Hareket Eden Devlet ve Hukuk Felsefesi
XIII. Din Felsefesi
Kurgusal Bir Problem Olarak Din
Din Felsefesinin Fenomen ve Problemleri
XIV. Metafizik
Eski Metafizik
Problem Metafiziği
XV. Problem Olarak Felsefe Tarihi
Tarih
Bilim ve Felsefe Tarihinin Özellikleri
Felsefe Tarihinin Karşılaştığı Güçlükle
Felsefe Tarihinin Doğru Yolda Yürümesine Engel Olan Etkenler
Dizin
Takiyettin Mengüşoğlu
(1905-1984). Türkiye’de felsefenin kurucu isimlerinden biridir. 1928 yılında Sivas Lisesi’ni bitirdi. Aynı yıl Avrupa’da eğitim göreceklerin katıldığı sınavda başarılı olarak Almanya’ya gitti. Nicolai Hartmann’ın yanında çalışırken aynı zamanda psikolog Prof. Köhler, diğer bir mantıkçı olan Prof. Maier, kültür felsefecisi Prof. Spranger’in derslerini takip etti. Yoğunluk olarak Hartmann’ın sahası olan, mantık, bilgi teorisi, tarih felsefesi, etik ve tabiat felsefesi konularında çalıştı. Fizyoloji, bilgi teorisi için gerekli görülen Felsefe doktorası” için zorunlu olan Latinceyi buna ek olarak Grekçe’yi de öğrendi. 1937 yılında, “Husserl ve Scheler’de Bilginin Hududu” adlı doktora çalışmasını tamamlamıştır. Bu çalışma Berlin Üniversitesi tarafından yayımlanmıştır. Aynı yıl Umumi Felsefe ve Mantık asistanı olarak İÜ Edebiyat Fakültesi’ne girmiştir. 1942 yılında “Nicolai Hartmann’ın 20. Asır Felsefesi’ndeki Yeri” adlı çalışmasıyla doçent olmuştur. 1953 yılında profesör olmuş ve Sistematik Felsefe Kürsüsü’nün başına geçmiştir. 1961-62 yıllarında Tubingen Üniversitesi’nde misafir professör olarak çalışmıştır. 1968 yılında Sistematik Felsefe ve Mantık Kürsüsü’nü kurmuştur.