Felsefeye Giriş

Felsefeyi akademinin, hayattan soyutlanmış kavramlarının insani pratikleri ve tecrübeleri tam olarak yansıtmayan sınırlı ve dar çerçevesine hapsetmek yerine hayatın tazeliğine ve canlılığına temas eden, evrende bulunan her şeyi tam olarak kuşatan bir genişlikle ele almak gerekir.

Aksi halde, küçük bir çevrenin anlaşılması ve paylaşılması son derece zor akademik ilgilerinin tutsağı olmuş bir düşünce evreni ortaya çıkar ki bu, her türlü entelektüel etkileşimi ve aynı zamanda geniş kitlelerin bu yöndeki ilgilerini dışarıda bırakır. Bunun bir sonucu olarak toplumsal ve bireyler arası çatışma ve gerilim yaratan genel bir basiretsizlik hali olarak karşımızda beliren mevcut durumda, akıldan ve sağduyudan uzak, hayatın ve insani dünyanın temel problemleri üzerinde asgari bir tartışma, konuşma ve en önemlisi düşünme pratiği oluşturamamış bir topluluğun gürültücülüğü ve "idare ediciliği" daha iyi anlaşılır.

Sakin, tutarlı, ölçülü bir biçimde İyi, Güzel, Doğru hakkında yetkin ve upuygun sorular sormanın, varolan her şey hakkında hayattan hiçbir zaman ayrı düşmeyen bir kavramsal zeminde yöntemsel ve sistematik düşünmenin örnekleri ise çok fazla değildir.

T. Mengüşoğlu güncelliğini koruyan bu eseriyle, özellikle Nietzsche ve Scheler'i takip ederek bize, hayatın hem pratik hem de teorik alanlarında yeni ufuklar açan doğru düşünmenin imkânlarıyla ilgili ipuçları veriyor ve felsefenin herkes için ulaşılabilir olduğunu gösteriyor.  

 

• 3. Basım, 2017
• 380 sayfa
• ISBN: 978-975-8717-86-6
• Ebat: 14 x 21
• 2. hamur, karton kapak 

İÇİNDEKİLER

     

Mengüşoğlu Külliyatını Sunuş

İkinci Baskıya Önsöz
 

I. Çeşitli Felsefe Disiplinlerinin Fenomenolojik Bir Betimi
 

II. Bilim Teorisi

Bilimlerin Sınıflandırılması ve Yöntem Problemi

W. Windelband’a Göre Bilimlerin Sınıflandırılması

W. Dilthey’a Göre Bilimlerin Sınıflandırılması

Bilimlerin Ontolojik Sınıflandırılması
 

III. Bilgi Teorisi

Bilgi Fenomeni

Bilgi Fenomeninin Betimi

Özne ve Nesnenin Varlık Karakteri

Özne-Nesne Bağından Ortaya Çıkan Felsefe Teorileri

Bilgi Aktları

Algı Aktı

Düşünme Aktı

Anlama Aktı

Açıklama

Bilgi Aktlarının Başarısı

Aktların Sağladığı Bilginin Niteliği

Apriori Bilginin Temellendirilmesi Üzerine Felsefi Görüşler

Ontolojik Görüş Bakımından Apriori, Aposteriori Bilgi

Bilgi Aktlarının Nesneye Uygun Gelmesi ya da Gelmemesi (Hakikat-Hata Problemi)

Hakikatin “Bir”liği ve “Mutlak”lığı

Aşkın ve İçkin Hakikat

Bilgi Aktları ile Nesne Arasındaki Uygunluğun İşareti (Hakikat Ölçütü)

Bilgi-Aktlarının Amacı: Bilgide Araştırma ve İlerleme Problemi
 

IV. Mantık

Mantığın Araştırma Alanının Sınırlandırılması ve Düşünce ile Düşünme Arasındaki Bağ

Mantık Üzerine Yanlış Görüşler

Mantığın İlkeleri

Yargının Öğeleri, Yargılardan Çıkarılan Sonuçlar, Kavramlar
 

V. Ontoloji

Ontolojinin Genel Bir Betimi

Ontolojinin Görevi ve Ontoloji Kavramı

Varlık-Fenomenleri

Ontolojik Tavırla Bilimsel Tavır Arasındaki İlişki

Ontolojinin Araştırma Alanının Sınırlandırılması

Varlık İlkeleri

Varlık Türlerinin Betimi

Real Varlıkla İdeal Varlığın Veriliş Tarzları

Varlık-Tarzları/Modaliteleri

Eski ve Yeni Ontoloji

Eski ve Yeni Ontolojinin Kısaca Karşılaştırılması

Eski Ontoloji ile Mantık Arasındaki İlişki

Yeni ve Eski Ontoloji Arasında Özel Bir Yer Alan “Öz Ontolojisi”

Varolanı “Varoluş” ve “Hiçlik” Olarak Gören Metafiziksel Ontoloji
 

VI. Doğa Felsefesi

Doğa Felsefesinin Doğuşu

Cansız Varlıkla Canlı Varlık Arasındaki Bağ

Doğa Kategorileri
 

VII. Tarihsel Varlık Alanının Felsefesi

Tarihsel Varlık Alanı ve İlkeleri

Tarihsel Varlık Alanını Yöneten İlkeler

Zaman Kategorisi

Mekân Kategorisi

Kalıtsal Özellikler Kategorisi

Nedensellik Kategorisi

Karşılıklı Etki Kategorisi

Görüş Tarzı Kategorisi

Eğitim Kategorisi

Gelenek Kategorisi

Değerlerin Belirlenimi

Oluş Kategorisi
 

VIII. Sanat Felsefesi

Estetik ve Sanat Felsefesi

Bilgi ve Sanat

Çağların Sanat Özellikleri

Sanattaki “İzm”lerin Anlamı

Sanatın Sağladığı Bilgiye Somut, Bilim ve Felsefe Bilgisine Soyut Denilmesinin Nedeni

Sanattaki Gerçekleştirme İşlevi

Sanatla Hayat Arasındaki Bağ
 

IX. Dil Felsefesi

Dil Felsefesinin Problem Alanı

Dilin Varlık Yapısı, Dil ile Varlık Dünyası, Dil ile İnsan Başarıları Arasındaki Bağlar

Bir Olanaklar Alanı Olarak Dil

Dil ile Hayat, Dil ile Öznel Düzlem Arasındaki Bağ

Dilin İnsan İçin Anlamı

Dil Üzerine Teoriler
 

X. Felsefi Antropoloji

Felsefi Antropolojinin Problem Alanının Kısa Betimi

Zamanımızdaki Antropolojik Teorilerden Bazıları

Ontolojik Temellerden Kalkan Felsefi Antropoloji
 

XI. Ethik

Ethiğin Problem Alanı

Ethik Tarihinde Ortaya Atılan Önemli Görüşler

Antropolojik ve Ontolojik Temellere Dayanan Ethik
 

XII. Hukuk ve Devlet Felsefesi

Devlet ve Hukuk Felsefesinin Problem ve Fenomen Alanı

Devlet ve Hukuk Fenomenleri Hakkında Ortaya Atılan Kurgusal Görüşler

Antropolojik-Ontolojik Temellerden Hareket Eden Devlet ve Hukuk Felsefesi
 

XIII. Din Felsefesi

Kurgusal Bir Problem Olarak Din

Din Felsefesinin Fenomen ve Problemleri
 

XIV. Metafizik

Eski Metafizik

Problem Metafiziği
 

XV. Problem Olarak Felsefe Tarihi

Tarih

Bilim ve Felsefe Tarihinin Özellikleri

Felsefe Tarihinin Karşılaştığı Güçlükle

Felsefe Tarihinin Doğru Yolda Yürümesine Engel Olan Etkenler
 

Dizin

Takiyettin Mengüşoğlu

(1905-1984). Türkiye’de felsefenin kurucu isimlerinden biridir. 1928 yılında Sivas Lisesi’ni bitirdi. Aynı yıl Avrupa’da eğitim göreceklerin katıldığı sınavda başarılı olarak Almanya’ya gitti. Nicolai Hartmann’ın yanında çalışırken aynı zamanda psikolog Prof. Köhler, diğer bir mantıkçı olan Prof. Maier, kültür felsefecisi Prof. Spranger’in derslerini takip etti. Yoğunluk olarak Hartmann’ın sahası olan, mantık, bilgi teorisi, tarih felsefesi, etik ve tabiat felsefesi konularında çalıştı. Fizyoloji, bilgi teorisi için gerekli görülen Felsefe doktorası” için zorunlu olan Latinceyi buna ek olarak Grekçe’yi de öğrendi. 1937 yılında, “Husserl ve Scheler’de Bilginin Hududu” adlı doktora çalışmasını tamamlamıştır. Bu çalışma Berlin Üniversitesi tarafından yayımlanmıştır. Aynı yıl Umumi Felsefe ve Mantık asistanı olarak İÜ Edebiyat Fakültesi’ne girmiştir. 1942 yılında “Nicolai Hartmann’ın 20. Asır Felsefesi’ndeki Yeri” adlı çalışmasıyla doçent olmuştur. 1953 yılında profesör olmuş ve Sistematik Felsefe Kürsüsü’nün başına geçmiştir. 1961-62 yıllarında Tubingen Üniversitesi’nde misafir professör olarak çalışmıştır. 1968 yılında Sistematik Felsefe ve Mantık Kürsüsü’nü kurmuştur.