Ortaçağ'da Felsefe

Étienne Henry Gilson
(13 Haziran 1884 Paris - 19 Eylül 1978 Auxerre)

20. yüzyılın en tanınmış Ortaçağ araştırmacılarından, Fransız düşünür, felsefe tarihçisi. Katolik bir aileden gelen Gilson, Paris’teki Katolik okullarında öğrenim gördü. 1902’de IV. Henri Lisesi’nde felsefe okumaya başladı ve 1906’da Sorbonne Üniversitesi’nden diplomasını aldı. Altı yıl farklı liselerde felsefe dersleri verdi. Ortaçağ düşüncesini araştırmaya yönelmesini sağlayan Descartes ve skolastisizm üzerindeki çalışmasıyla doktora derecesini aldı (1913). 1916’da Verdun Çarpışması’nda yaralanarak tutsak düştü. Hapiste kaldığı iki yıl boyunca, klasik diller ve Aziz Bonaventura’nın düşünceleri üzerinde çalıştı. 1919’da Strasbourg Üniversitesi’nde felsefe tarihi dersleri verdi. 1921’de Ortaçağ felsefesi tarihi profesörü olarak Sorbonne Üniversitesi’ne döndü. Collège de France’ta Ortaçağ felsefesi tarihi kürsüsünü kurduğu 1932 yılına kadar bu görevde kaldı. 1926’dan sonra her yıl gerçekleştireceği ilk ABD-Kanada gezisinde Montreal, Harvard ve Virginia üniversitelerinde seminerler verdi. Birçok Ortaçağ düşünürü üzerine önemli incelemeler yapan Gilson, bu çalışmalarının sonuçlarını Ortaçağ’da Hıristiyanlık Felsefesi Tarihi adlı yapıtında topladı. Gilson, bu dönemin felsefesi ve teolojisi ile ilgili geride bıraktığı 600’e yakın makale, kitap ve zengin bir külliyatla, sahanın en çok başvurulan isimlerden biri olmuştur. Eserlerinden bazıları: L’être et l’essence [Varlık ve Öz], Le Philosophe et la Théologie [Filozof ve Teoloji], Trois leçons sur le problème de l’existence de Dieu [Tanrının Varlığı Problemi Üzerine Üç Ders], L’être et Dieu [Varlık ve Tanrı], Linguistique et philosophie [Dilbilim ve Felsefe], La philosophie de saint Bonaventure [Aziz Bonaventura’nın Felsefesi], La théologie mystique de saint Bernard [Saint Bernard’ın Mistik Teolojisi], Études sur le rôle de la pensée médiévale dans la formation du système cartésien, [Kartezyen Sisteminin Oluşumunda Ortaçağ Düşüncesi’nin Rolü Üzerine İncelemeler] Héloïse et Abélard, [Héloïse ve Abélard], Dante et Béatrice [Dante ve Béatrice].

İÇİNDEKİLER

 

İkinci Basıma Önsöz

Giriş
 

Birinci Bölüm
Yunan Babalar ve Felsefe

Apolojist Babalar

2. Yüzyılın Gnostisizmi ve Muhalifleri

İskenderiye Okulu

Kapadokyalılardan Theodoretos’a

Dionysius’tan Şamlı Johannes’e
 

İkinci Bölüm
Latin Babalar ve Felsefe

Apolojistlerden Aziz Ambrosius’a

4. Yüzyılda Latin Platonculuk

Boethius’tan Büyük Gregorius’a

Kilise ve Toplum

Latin Patristik Kültürü
 

Üçüncü Bölüm
Karolenj Atılımından 10. Yüzyıla

Latin Kültürünün Aktarımı

Johannes Scotus Eriugena

Heiricus Autissiodorensis’ten Gerbertus Aureliacensis’e
 

Dördüncü Bölüm
11. Yüzyılda Felsefe

Diyalektikçiler ve Teologlar

Roscelinus ve Adcılık

Canterburyli Anselmus

Hıristiyanlık ve Toplum
 

Beşinci Bölüm
12. Yüzyılda Felsefe

Chartres Okulu

Petrus Abelardus ve Rakipleri

Spekülatif Mistik

Lilleli Alain ve Amiensli Nicolas

12. Yüzyılın Evreni

Papazlık ve Krallık

12. Yüzyılın Sonuçları
 

Altıncı Bölüm
Doğu Felsefeleri

Arap Felsefesi

Yahudi Felsefesi
 

Yedinci Bölüm
13. Yüzyılda Yunan-Arap Etkisi ve Üniversitelerin Kurulması

Yunan-Arap Etkisi

Üniversitelerin Kurulması

Edebiyatın Sürgünü
 

Sekizinci Bölüm
13. Yüzyılda Felsefe

Auvergneli Guillaume’dan Gandlı Henri’ye

Halesli Alexander’dan Raymond Lulle’e

Robert Grosseteste’den Jean Peckham’a

Oxford Üstadları

13. Yüzyılın Bir “Summa Philosophiae”sı

Albertus Magnus’tan Freibergli Dietrich’e

Aquinolu Thomas’tan Romalı Gilles’e (Egidio Romano)

Aristotelesçilikten İbn Rüşdcülüğe

Hikmet ve Toplum

13. Yüzyılın Bilançosu
 

Dokuzuncu Bölüm
14. Yüzyılda Felsefe

Duns Scotus ve 14. Yüzyılın Realistleri

Metzli Jacques’tan Gui Terrena’ya

Ockhamlı William

Ockhamcı Hareket

Felsefi ve Siyasal İbn Rüşdcülük

Spekülatif Mistisizm

Jean Gerson ve 14. Yüzyılın Ana Hatları
 

Onuncu Bölüm
Edebiyatın Geri Dönüşü ve Ortaçağın Bilançosu

İtalya’da Edebiyatın Geri Dönüşü

Fransa’da Edebiyatın Geri Dönüşü

Ortaçağ Düşüncesinin Bilançosu
 

Dizin

Kitapta Adı Geçen Yazar ve Eserler Dizini

Ayşe Meral

1971 doğumlu ve 1990 yılına kadar Fransa’da yaşayan Ayşe Meral, Galatasaray Lisesi’nden mezun olduktan sonra İstanbul Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı bölümünde eğitimini sürdürmüştür. 1995 yılından itibaren çeşitli Fransızca eserleri Türkçeye kazandırmıştır. Çevirdiği kitaplardan bazıları: Alain de Libéra, Ortaçağ Felsefesi; Jean-Jacques Rousseau, Toplum Sözleşmesi; Voltaire, Candide; Mircea Eliade, Ebedi Dönüş Miti;  Etienne de la Boethie, Gönüllü Kulluk Üzerine Söylev; Gilles Deleuze, Proust ve Göstergeler; Aliocha Wald Lasowski, Althusser ve Biz.