• Hadrianus

Hadrianus

  • 180,00 TL
  • 126,00 TL


  • Stok Durumu: Stokta var
  • 24 Saatte Kargoda

MS 117-138 yılları arasında hüküm süren Hadrianus, Roma İmparatorluğunun en fazla tahtta kalmış imparatorlarındandır. Yönetimi boyunca pek çok reform yapmıştır. Eyaletlerin vergi yükünü hafifleterek, bazı borçlarını silerek ve kentlere çeşitli yardımlarda bulunarak onların refaha ulaşmasını sağlamıştır. Orduya ve askerlerin eğitimine özel bir önem göstermiş, askerlerin yaşam şekillerini bile bizzat gözlemleyip disipline etmiştir. Pek çok yerde binalar yaptırmış ve onarmıştır. Bunlardan en dikkat çekenleri Atina’da tamamlattığı Olympieion tapınağı, Roma’da bir köprü, Tiber nehrine bitişik bir mezar ve Bona Dea tapınağıdır.

Hadrianus bütün imparatorların en kültürlüsüydü. Edebiyata ve sanata düşkündü. Düzyazı ve şiirler yazdı, heykelcilikle ve resimle uğraştı. Lir çalıp şarkı söylerdi. Aritmetik ve geometriye meraklıydı. Kehanet türleri de merakları arasındaydı. Öngörülü, yüce gönüllü, zeki, insancıl, meraklı, hırslı ve kıskanç bir kişiliği vardı. Çok nüktedandı. Hafızası güçlüydü, yetenekleri sınırsızdı. Aynı anda hem sert hem dost canlısı, hem ağırbaşlı hem neşeli, hem ağırkanlı hem tez canlı, hem eli sıkı hem cömert, hem ikiyüzlü hem dürüst, hem acımasız hem merhametli biri olabiliyordu.

Bu kitap, Hadrianus hakkında elimizdeki başlıca iki kaynak Cassius Dion’un ve Historia Augusta’nın ilgili bölümlerinin çevirilerini birarada vererek okuyucuya her iki eseri birbirleriyle karşılaştırma olanağı vermekte ve Türkiye’deki Antikçağ araştırmaları için önemli bir kaynak aracını istifadeye sunmaktadır.


  • Yazarlar: Cassius Dion & Historia Augusta
  • Kitabın Başlığı: Hadrianus
  • Yunanca ve Latince Özgün Metinler: Ῥωμαϊκὴ ἱστορία - de vita Hadriani
  • Giriş, Çeviri ve Açıklamalar: Rukiye Öztürk - Ayşe Yakut
  • Yayına Hazırlayan: Taşkın Takış
  • Kapak Tasarımı: Harun Ak
  • Dizi Bilgisi: Doğu Batı Yayınları - 369; Tarih- 49
  • Basım Bilgileri: 1. Basım: Eylül 2022
  • Sayfa Sayısı: 118
  • ISBN: 978-625-8123-24-1
  • Boyutları: 13,5 x 21
  • Kapak Resmi: Hadrianus büstü, Capitol Müzesi, Roma.

Sunuş

Teşekkür

Yöntem

Giriş

     Cassius Dion

          Yaşam Öyküsü ve Kariyeri

          Roma Tarihi (Ῥωµαϊκὴ ἱστορία / Ῥωµαϊκά): Tarihlendirme, Kapsam ve Yazınsal Değer

          Roma Tarihi’nin Günümüze Ulaşması

          69. Kitap (Hadrianus)

     Historia Augusta

          Historia Augusta: Yazar(lar), Kapsam ve Yazınsal Değer

          Historia Augusta’nın Günümüze Ulaşması

          Hadrianus


Cassius Dion

69. Kitap (Hadrianus)


Historia Augusta

Hadrianus


Kaynakça
Yer ve Kişi Adları Dizini

Sunuş

 

İmparator olarak tam adı Imperator Caesar Traianus Hadrianus Augustus olan Hadrianus, MS 117’den ölüm yılı olan 138’e kadar hüküm sürmüş bir Roma imparatoruydu. Hayattayken kendisi hakkında yazılmış tek kaynak, otobiyografisiydi. Bundan, yalnızca, Antoninus Pius’a hitaben yazılmış bir başlangıç ​​mektubu kalmıştır. Hadrianus bu mektupta yaklaşan sonuna değinir ve ardılına gösterdiği özen için teşekkür eder. Hadrianus ile ilgili olarak taşlar ya da papirüsler üzerinde Latin ve Helen dillerinde yazılarak günümüze gelmiş belgeler önemli bir kaynak koleksiyonu oluşturur. Hükümdarlığı zamanından günümüze ulaşmış sikkeler de imparatora ilişkin bazı bilgiler verir.

MS 3. yüzyılda Marius Maximus, Domitianus biyografisi ile biten Suetonius’un eserinin bir devamı olarak, bir imparator biyografileri koleksiyonu kaleme almıştı. Bu koleksiyon, Hadrianus’un bir biyografisini de içeriyordu. Ancak, bu eser maalesef bütünüyle korunamamış ve yalnızca parçalar halinde günümüze ulaşabilmiştir. Geç Antikçağ’a ait birkaç kısa özetteyse, örneğin Aurelius Victor’un Caesares’inde, Hadrianus hakkında çok az bilgi vardır.

Yani Hadrianus hakkında elimizdeki ana kaynaklar, Historia Augusta ve Cassius Dion’un Rhomaïka’sıdır. Bunlardan 3. yüzyıla ait olan Cassius Dion’un eserinin Hadrianus ile ilgili 69. Kitabı, yalnızca Bizans devrinden parçalar ve alıntılar halinde günümüze gelmiş olmakla birlikte, büyük ölçüde güvenilir bir kaynak olarak kabul edilir.

Olasılıkla 4. yüzyılın sonunda ortaya çıkan Historia Augusta’daki Hadrianus biyografisi (Vita Hadriani) ise oldukça tartışmalıdır, ancak Hadrianus hakkındaki en kapsamlı kaynak kabul edilir. Çünkü Marius Maximus’un çalışmaları gibi bugün yitik olan kaynaklardan gelen bilgiler buraya girmiş durumdadır. Ancak Geç Antikçağ’ın bu yazarı, güvenilir olmayan kaynakları da kullanmıştır. Bunlar öncelikle yazarın yaratıcı zihnine atfedilebilecek cinstendir. Roma tarihinde ilgilenmediği bir konu, bir sorun bulunmayan ve yazdığı “Roma Tarihi” (Römische Geschichte) adlı eserle 1902 yılı Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmış olan (tarih alanında tek!) ünlü tarihçi Theodor Mommsen, Historia Augusta’da Antikçağ yazınının “en sefil karışıklıklardan birini gördüğünü” söyler. Jörg Fündling ise Historia Augusta’nın araştırmalarda görece olarak en güvenilir vitaları arasında sayılan Hadrianus’un biyografisinde bile bütünün en az dörtte birini “güvenilmez” olarak tanımlamıştır. Fündling’e göre, bunun yüzde 18.6’sı tam bir kesinlikle hayalî, yüzde 11.2’si ise kaynak değeri çok şüpheli olarak kabul edilmelidir.

Hadrianus’a ilişkin temel kaynaklar olan, Cassius Dion’un ve Historia Augusta’nın ilgili bölümlerini çevirerek bir yandan her iki eseri birbirleriyle karşılaştırma olanağı veren, öte yandan bu bölümleri dilimize kazandırarak Türkiye’deki Antikçağ araştırmaları için önemli bir kaynak aracını istifadeye sunan sevgili Rukiye Öztürk ve sevgili Ayşe Yakut’u bu gayretleri ve başarılarından dolayı kalpten kutluyorum. Başarılarının sürmesi dileğiyle…

Bülent İplikçioğlu

 

Yöntem

 

Cassius Dion’un 69. kitabının Yunanca metni için U. P. Boissevain, Cassii Dionis Cocceiani Historiarum Romanarum quae supersunt, cilt 3 (Berlin: Weidmann, 1901 [repr. 1955]) adlı edisyon esas alınmıştır. Ayrıca, çeviri esnasında H. B. Foster’ın çevirisini sunduğu Dio’s Annals of Rome, cilt 5: Extant Books 61-76 (A.D. 54-211) (Troy, New York: Pafraets Book Company 1906) ile E. Cary tarafından çevrilen ve Loeb Classical Library serisinde yayımlanan Dio’s Roman History, cilt 8 (Londra: William Heinemann; New York: G. P. Putnam’s Sons 1925) adlı eserler de dikkate alınmıştır.

Ayrıca, bu çalışmada Cassius Dion’un eserine yapılan tüm referanslar için U. P. Boissevain, Cassii Dionis Cocceiani Historiarum Romanarum quae supersunt, 3 cilt (Berlin: Weidmann, 1: 1895, 2: 1898, 3:1901 [repr. 1955]) adlı edisyon kullanılmıştır. 61-80. Kitapların numaralandırması hususunda, standart kabul edilen Leunclavius’un 1592 ve 1606 yıllarına ait edisyonunda kullandığı numaralandırma ile Boissevain tarafından yeniden düzenlenmiş numaralandırma sistemi arasında farklılık bulunmaktadır. Bu nedenle ilgili kitaplara yapılan referanslar için, farklılıkların bulunduğu referanslarda ayrıca parantez içinde standart numaralandırmalar da verilmiştir.

Historia Augusta’da yer alan Hadrianus’un yaşamöyküsünün çevirisinde Historia Augusta, cilt I: Hadrian. Aelius. Antoninus Pius. Marcus Aurelius. L. Verus. Avidius Cassius. Commodus. Pertinax. Didius Julianus. Septimius Severus. Pescennius Niger. Clodius Albinus. (çev. D. Magie. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1921), isimli Loeb Classical Library edisyonu esas alınmıştır. Numaralandırma sisteminde de aynı eser izlenmiştir. Ayrıca çevirilere ilişkin yapılan açıklamalarda D. Magie’nin notlarından da faydalanılmıştır.

Çalışmada kullanılan antik yazarların ve eserlerinin kısaltmaları için, Der Neue Pauly’nin antik yazarlar ve eserlerine ilişkin kısaltmaları esas alınmıştır. Çalışmamız esas itibarıyla Milattan sonraki zaman dilimine ait olduğu için, bu zamana ait tarihlendirmelerde MS kısaltması kullanılmamıştır. Ancak, Milattan önceki zamanlara ait tarihlendirmelerde MÖ kullanılmıştır. Giriş, çeviri ve açıklamalarda geçen yer ve kişi adlarının yazımında özgün biçimlerine sadık kalınarak Yunanca ve Latince formları esas alınmıştır. Bununla birlikte, Türkçede yerleşmiş yer ve halk adları da Türkçede yerleşmiş biçimleriyle verilmiştir.

 

Cassius Dion 

163 veya 164 yılında dünyaya gelmiştir. Dion’un vatanı, Bithynia eyaletinin iki önemli kentinden biri olan Nikaia kentidir. Seçkin bir babanın oğlu olarak son derece iyi bir eğitim almış olmalıdır. Cassius Dion’un saygın bir devlet kariyeri olmuştur ve özellikle de Severus Alexander döneminde önemli eyaletlerin yönetimi gibi üst görevleri üstlenmiştir. Ancak asıl ününü seksen kitaplıRoma Tarihi adlı eserine borçludur. Dion’un eserinin ilk elli kitabı Krallık ve Cumhuriyet dönemlerini kapsarken, kalan otuz kitabı İmparatorluk döneminin yaklaşık iki yüz elli yılını kapsar. Yaşamının büyük bir kısmını Roma’da geçirmiş ve elit sınıftan kişilerle temasta bulunmuş olmasının yanısıra, imparatorun danışma heyetinde de yer almış bir senatör olarak Cassius Dion, kendi yaşadığı dönemin siyasi tarihi konusunda da en önemli kaynaklardan biridir.

 

Historia Augusta

Hadrianus’tan Numerianus’a kadar (MS 117-284) Roma imparatorları ve bazı taht vârisleri ile taht üzerinde hak iddia eden bazı kişilerin yaşam öykülerini içermektedir. Yapıtın yazarları olarak elyazmasında altı isimden bahsedilmektedir. Ancak 19. yüzyıldan itibaren yapılan çalışmalarda yapıtın tek bir yazarın keleminden çıktığı görüşü benimsenmeye başlanmıştır. Historia Augusta’da yer alan yaşam öykülerinden 2. ve 3. yüzyıllara ait olanlar sonrakilere göre tarihsel açıdan daha değerlidir.

Rukiye Öztürk

Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Yunan Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalından mezun oldu. Latin Dili ve Edebiyatı Yüksek Lisans ve Doktora programını bitirdi. Halen aynı anabilim dalında öğretim görevlisi olarak görev yapmakta ve özellikle Augustus dönemi Latin şiiri ve Roma tarihi üzerine çalışmalarını sürdürmektedir.

 

Ayşe Yakut

Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Yunan Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalından mezun oldu. Yunan Dili ve Edebiyatı Yüksek Lisans ve Doktora programını bitirdi. Halen aynı anabilim dalında öğretim üyesi olarak görev yapmakta ve özellikle Roma imparatorluk çağı Yunan edebiyatı üzerine çalışmalarını sürdürmektedir.