Çevirenin Önsözü

Önsöz

Giriş

Birinci Kitap
Umutsuzluk Ölümcül Bir Hastalıktır

İkinci Kitap
Umutsuzluğun Evrenselliği

Üçüncü Kitap
Umutsuzluğun Kişileştirilmeleri

Dördüncü Kitap

Beşinci Kitap
Günahın Sürmesi

Önsöz

Bu anlatım biçimi birçok okuyucuya yalın gelebilir; bu biçim tasarlanıp gerçekleştirilemeyecek kadar kuru gelebilir, spekülatif bir kesinliğe sahip olamayacak kadar fazla ayrıntılı görünebilir. Çok mu ayrıntılı bilmiyorum; çok mu kuru zannetmiyorum; ve eğer bu biçim gerçekten öyleyse bu bana göre büyük eksiklik olurdu. Sorun, bu anlatım biçiminin herkesi aydınlatıp aydınlatamaması değildir; çünkü hepimiz bu açıklamayı izleme konusunda aynı durumda değiliz; ama burada doğası gereği aydınlatıcı olmalıdır. Aslında, Hıristiyanlığın dayandığı ilke, her şeyin aydınlatıcı olmasını savunur. Hiçbir şekilde bu noktaya ulaşmayan bir spekülasyon Hıristiyanlık dışıdır. Hıristiyanlığa özgü bir anlatım, her zaman bir hastanın başucundaki hekimin sözleri gibi olmalıdır; bunları anlamak için stajyer hekim olmak gerekmediği gibi nerede söylendiklerini de unutmamak gerekir.

Tüm Hıristiyan düşüncenin yaşamla olan bu iç ­içeliği (spe­külasyonun koruduğu mesafelerin zıddı olarak) veya Hı­ris­tiyanlığın bu etik tarafı, kesin olarak aydınlatmayı gerekli kılar ve köklü bir sapma, bir yapı farkı, bu tür bir anlatımı, kesinliğine karşın, yansız olmak isteyen bu tür bir spekülasyondan ayrı tutar; bu spekülasyonun sözde yüce kahramanlığı, bu kahramanlıktan çok uzaktadır, aksine Hıristiyan için insanlık dışı bir merak biçiminden başka bir şey değildir. Kendi olmaya cesaret etmek aslında bir bireyi, şunu veya bunu değil, Tanrı karşısında çabasının ve sorumluluğunun devasalığı içinde yalnız bir bireyi kavramaya cesaret etmek demektir: Hıristiyanlığa özgü kahramanlık budur; bunun ender olduğunu da itiraf edelim; ama saf insanlığın içine kapanarak kendini aldatmak veya evrensel tarihi, bir hayran olma oyunu haline getirmek kahramanlık mıdır? Biçimi ne kadar kesin olursa olsun tüm Hıristiyanlık bilgisi tedirginliktir ve öyle olması gerekir; ama bu tedirginlik bile aydınlatır. Tedirginlik, yaşam karşısındaki, kişisel gerçeğimiz karşısındaki gerçek davranıştır ve bundan dolayı Hıristiyan için tedirginlik en üst gerçektir; yansız bilimlerin yüksekliği, onun için yüksek bir gerçekten çok uzakta olup güldürü ve kendini beğenmişlikten başka bir şey değildir. Ama söylediğim gibi ciddi olan şey aydınlatandır.

Dolayısıyla, bir anlamda herhangi bir Tanrıbilim öğrencisinin yazabileceği bu küçük kitabı kaleme almayı bir bakıma her profesör beceremez.

Ama bu haliyle bu kitabın tuhaflığı en azından düşünülmemiş değildir ve psikolojik doğruluğa sahip olma şansı da yok değildir. Tabii ki daha gösterişli bir stil vardır ama bu derecedeki gösterişliliğin fazla bir anlamı yoktur ve alışkanlık nedeniyle de kolaylıkla anlamsızlığın içine düşer.

Geri kalan için kuşkusuz yüzeysel ama buna rağmen yapmadan duramayacağım tek bir uyarı: Bir daha geri dönmemek üzere bundan sonraki tüm sayfalarda umutsuzluğun sahip olduğu anlamı belirtmek istiyorum; başlığın da işaret ettiği gibi umutsuzluk çare değil hastalıktır. Diyalektiği budur. Hıristiyan terminolojide olduğu gibi ölüm; kurtuluş için ölmek, dünyada ölmek olmasına rağmen en korkunç tinsel rezaleti ifade eder.

1848

Søren Aabye Kierkegaard (1813-1855)

1813’te Kopenhag’da doğdu. 1855’te yine Kopenhag’da öldü. Çocukluk ve gençlik dönemleri insanlardan uzak ve yalnız geçti. Annesini, ablalarını, iki ağabeyini henüz yirmi bir yaşını bitirmeden kaybetti. Ortodoks Lutherciliğe çok bağlı olan babasının güçlü kişiliği ve dindarlığının derinlerde yatan melankolisi, tüm hayatı boyunca etkisini sürdürdü.1841’de doktora tezi İroni Kavramı (Begriff der Ironie)’nı tamamladı. Bundan sonra takma adlarla birçok kitap yayımladı. Yazılarında hem resmî Kilisenin doktrinlerine hem de Hegel’in düşüncelerine saldırıyordu. Amacı, inancın özü açısından öznel olduğunu ileri sürerek Hıristiyanlığı onu karikatürleştiren Hıristiyanlara karşı savunmaktı. Sistematik ve rasyonalist düşüncelerin karşısındaydı. Güçlü ve etkileyici felsefesi, varoluşçuluğun kaynağını oluşturur. Heidegger, Jaspers, Sartre gibi düşünürler ona çok şey borçludur.

Başlıca Yapıtları:

• Enten-Elller (1843; Ya/Ya da)
• Frygt og Baeven (1843; Korku ve Titreme)
• Gjentagelsen (1843; Yineleme)
• Philosophiske Smuler (1844; Felsefi Kırıntılar)
• Bebrebet Angest (1844; Kaygı Kavramı)
• Stadier paa Livets vei (1845; Yaşam Yolunda Aşamalar)
• Forførens Dagbog (Baştan Çıkarıcının Günlüğü)

M. Mukadder Yakupoğlu

Yazar ve çevirmen. 1 Şubat 1951 Giresun doğumlu. Galatasaray Lisesi’ni (1970) ve İstanbul Üniversitesi’ni (1974) bitirdi. Lise yıllarında sosyal bi­limlere ve Fransızcaya ilgi duydu. Ancak 1968 olayları sırasında geçirdiği depresyondan sonra hayata bakış açısı değişti ve çalışmaları felsefeye yö­neldi. Felsefi alandaki yazıları başta Doğu Batı Dergisi olmak üzere çe­şitli dergilerde yayımlanmıştır. Felsefe ve edebiyat alanında 21 adet eseri Türkçeye çevirmiştir. Eserleri: Varoluşun Anlamı (1995); Ahlâk ve Şid­det (Göçebe Yayınları 1997); Varoluş, Ahlâk ve Ölüm (İlk basım Mor Yayınları, 2001). Çevirdiği Eserlerden Bazıları: George Bataille, Eros’un Gözyaşları (Göçebe, 1997); Henri-Frédéric Amiel, Günce I-II (Mor, 1999); George Bataille, Lanetli Pay (Mor, 1999); Pierre Klossowski, Nietzsche ve Kısırdöngü (Kabalcı, 1999); Nietzsche Üzerine (Kabalcı, 2000); George Bataille, İç Deney (YKY, 2003); Stendhal, Aşk Üzerine (Adam, 2003); Henri Bergson, Ahlâkın ve Dinin İki Kaynağı (Doğu Batı, 2004); Søren Kierkegaard, Ölümcül Hastalık Umutsuzluk (Doğu Batı 2004); Armand Cuvillier, Felsefe Yazarlarından Seçilmiş Metinler (Doruk, 2008); Simone Weil, Yerçekimi ve İnayet (Doğu Batı, 2019).