Simgesel Değiş Tokuş ve Ölüm

Çevirenin Önsözü

Önsöz

I. Üretimin Sonu

Değerle Gelen Yapısal Devrim

Üretimin Sonu

     Emek

     Ücret

     Para

     Grev

          Sendikal(ara) Otopsi

          Yoldan Çıkan Proletarya

          Laf Olsun Diye Grev Yapmak

          Üretimin Soykütüğü

          Üretim İllüzyonu: 1968 Mayısı

Bir Simülasyon Modeli Olarak Ekonomi Politik

Emek ve Ölüm

II. Simülakrlar Düzeni

Üç Basamaklı Simülakrlar Düzeni

Yalancı Mermerden Heykel

Otomat ve Robot

Sınai Simülakr

Kod Metafiziği

Dokunulabilen ve Dijital Olan

Simülasyonun Hipergerçekliği

Kool Killer ya da Göstergeler Aracılığıyla Başkaldırma

III. Moda ya da Kodun Masalsı Dünyası

Bilinenin Anlamsızlığı

Modanın “Yapısı”

Boşlukta Yüzen Göstergeler

“İçtepi”ye Dönüşen Moda

Tadilat Görmüş Cinsellik

Yıkılması Olanaksız Bir Şey

IV. Gösterge Mezarlığına Dönüşen Bir Vücut

Kopyası Çıkartılmış/Denetim Altına Alınmış Vücut

İkinci Bir (Çıplaklık) Ten

İkinci Bir Çıplaklık Biçimi: “Striptiz”

Yönlendirilen Narsistlik

Yasak İlişki Türünden Güdümleme

Vücut Modelleri

Phallus Exchange Standard: “Fallus Değiş Tokuş Standardı”

Vücut Demagojisi

Apolog

Çang-Se’li Kasap

V. Ekonomi Politik ve Ölüm

Ölülerin İhracı/İadesi

     Hayatta Kalmanın Eşdeğerlisi Olarak Ölüm (Ha Ölü Ha Canlı)

     Mezar-Ötesi Getto

     Death Power (Ölü Güç/Ölümün Gücü)

İlkel Düzende Değiş Tokuş Edilebilen Ölüm

     Simgesel/Gerçek/Düşsel

     Kendinden Kaçılması Olanaksız (Çaresiz) Değiş Tokuş

     Bilinçaltı ve İlkel Düzen

     Suret ve Suretini Çıkarma

Ekonomi Politik ve Ölüm

Ölüm İçtepisi

Bataille’ın Ölüm Anlayışı

Nereye Baksam Kendi Ölümü/mü Görüyorum Nereye Baksam Ölüm Beni Düşlüyor

     Düzenli Ölüm - Biyolojik Ölüm

     Kaza ve Felaket

     “Doğal” Ölüm

     Yaşlılık ve Üçüncü Yaş Kuşağı

     Doğal Ölüm ve Kurban Edilme Şeklinde Ölüm

     Ölüm Cezası

     Güvenlik Şantajı

     Funeral Homes ve Katakomblar

     İşe Yaramaz Ölüm

     Hastalık Değiş Tokuşu

     Cinselleştirilen Ölüm - Ölümcül Cinsellik

     Nereye Baksam Kendi Ölümü mü Görüyorum Nereye Baksam Ölüm Beni Düşlüyor

VI. Tanrının İsmini Yok Etmek

Anagram/Çevrik Söz

     Çiftleşme Yasası

     Gövde Yasası

     Değeri Yok Etme Biçimi Olarak Şiir Sanatı

     Gövde Sözcüğünün Sonu

     Tanrının Dokuz Milyar İsmi

Dilbilimin Düşgücü

Söz Oyunu (Witz) ya da Freud’daki Ekonomi Fantazmı

     Anti-Materyalist Bir Dil Kuramı

     Bilinçaltının Ötesi

Dizin

Çevirenin Önsözü

Doğu Batı Yayınları daha önce birçok kez basılmış bu kitabı yeniden basmak istediğinde, metni, bir kez daha baştan sona gözden geçirme gereksinimi duydum. Daha önce titiz bir editör tarafından gözden geçirilmiş bu çalışmayı okuyucuya biraz daha yaklaştırabilmek amacıyla altı ay çalıştım.

Bu, yaşamım boyunca Türkçeye kazandırabilmek için üstünde en çok çalıştığım metin oldu. Daha önceki çeviri ve gözden geçirme süreleri göz önünde tutulduğunda; bunun toplamda on sekiz aydan daha uzun bir süre olduğunu söyleyebilirim.

Okuyucu, orijinal dilinde ilk kez bundan yaklaşık elli yıl önce basılmış bu metnin hâlâ güncelliğini koruduğunu hiç kuş­kusuz metni bitirdiğinde anlayacaktır. Baudrillard’ın ekonomi politik, psikanaliz, dilbilim/göstergebilim ve kısmen de antropolojiyle hesaplaştığı sosyal bilimleri sarsan devrimci nitelikteki bu olağanüstü çalışması artık bir klasiğe dönüştü.

Bir görüşmemizde benim de birkaç başyapıtım var, bunlardan biri “Simgesel Değiş Tokuş ve Ölüm”dür demişti. Hiç kuşkusuz öyle. Arka Kapak metninden de anlaşılacağı gibi, Baudrillard, Akılcı Modern Batı Kültürü ve Dünyasıyla, İlkel Toplumlara özgü Akıl Dışı Simgesel Kültür/Düşünce Yapısını ölüm ve yaşam kavramları üstünden karşılaştırıp; birincinin insanlaşma, gelişme, kalkınma, bilim, demokrasi vb. konusunda gerçekleştirdiği tarihsel-toplumsal hamleleri derinlemesine çözümleyerek bambaşka bir manzara sunuyor.

Her şeyin bittiği sanılan bir noktada her şeye yeniden başlanması gerektiğini görmek dünyanın diğer toplumları açısından önemli bir avantaj olabilir. Dünyanın her şeye sıfırdan, yeni baştan ve görece daha eşit koşullarda başlayabileceğini gösterdiği için de olumlu ve yapıcı bir çalışma olarak nitelendirilebilir.

İzmir, Mart 2021

Jean Baudrillard (1929-2007)

Fransız düşünür ve sosyolog. Reims’ta doğdu. Bir memur ailesinin ilk çocuğuydu. Sorbonne Üniversitesi’nde Alman Dili ve Edebiyatı bölümünü okudu. Meslek yaşamına bir lisede Almanca öğretmenliği ile adım attı. 1966’da Nanterre Üniversitesi’nde Henri Lefebvre ile çalışmaya başladı ve doktorasını onun danışmanlığında tamamladı. Bu üniversitede uzun yıllar sosyoloji dersleri verdi, çeşitli sebeplerden dolayı profesörlük unvanını çok geç bir tarihte, 1990 yılında elde edebildi. Le Monde ve Libération gazetelerinde yazdığı güncel yazılarla geniş bir tartışma alanı açtı. Baudrillard, eserlerinde gelişmiş kapitalist ülkelerdeki tüketim olgusunu, kitle iletişiminin ve teknolojik ilerlemenin yol açtığı toplumsal değişimleri çözümledi. Çağımızda teknolojinin yarattığı anlam ve gösterge fazlalığının, kopyalardan ibaret bir “simülasyon” evrenine, gerçekliğin yok olduğu bir “hipergerçeklik” dünyasına tekabül ettiğini sanattan mimariye, sinemadan reklâmcılığa ilişkin verdiği sayısız örnekle gösterdi. Baudrillard özellikle medya üzerine yaptığı çalışmalarla bütün dünyada ün kazandı. Simülasyon kuramıyla günümüz toplumuna ve “postmodern” dünyaya radikal eleştiriler yöneltti. Ona göre, gerçek dünya ile imgeleri arasında herhangi bir ayı­rım yapabilme kabiliyetine sahip değiliz. Bugün reklâmlar ‘şey’lerden çok imgeleri pazarlamaktadır. “Chanel”, “Calvin Klein” veya “GAP” gibi mar­kaların temsil ettiği nitelik veya değerden çok etiketleri veya göstergele­ri satın alınmaktadır. Baudrillard’ın ünlü tespitlerinden biri de, Körfez Savaşı’nın “gerçekten yaşanmadığı” ile ilgiliydi. CNN izleyicileri savaşı bir “medya olayı” olarak rahat ve geniş koltuklarında cips yiyerek izledi. Baud­rillard, füze bombardımanı ile imge bombardımanı arasında bir ayırımın yapılamadığı dünyada, artık eleştiri gücünü tamamen yitirdiğimizi öne sürdü.

Jean Baudrillard’ın Doğu Batı Yayınları’ndan çıkan diğer eserleri: Simülakrlar ve Simülasyon (2003); Sessiz Yığınların Gölgesinde (2003); Şeytana Satılan Ruh ya da Kötülüğün Egemenliği (2005); Foucault’yu Unutmak (2013); Can Çekişen Küresel Güç (2017); Neden Her Şey Hâlâ Yok Olup Gitmedi? (2019); Karnaval ve Yamyam (2019); Nesneler Sistemi (2020); Gösterge Ekonomi Politiği Hakkında Bir Eleştiri (2021).