Ksenophon’un Şölen’i, Eski Hellen yaşantısının sosyokültürel bir kurumu olan symposionu bize anlatan iki önemli kaynaktan biridir. Şölenler, genç erkeğin aristokratik topluma takdim edilmesi vesilesiyle düzenlendiği gibi, Ksenophon’un eserinde olduğu gibi, bir yarışmada kazanılan zaferin kutlaması olarak da gerçekleştirilirdi.
Ksenophon’un Şölen’i iki ana konuyu işlemektedir. Katılımcıların neleri ile övündüklerini anlattıkları ilk kısımda, zenginliği, yoksulluğu, güzelliği ile övünenlerin yanında, Sokrates ise nüktedanlığını ortaya koyup diyaloğa rahat ve eğlenceli bir hava katar. Dansçı kız ile oğlana, kithara ile flüt çalanlara, soytarının gülünç sözlerine ve hareketlerine ayrılan sayfalar da şölenin eğlenceli yanını öne çıkarır ve şölenlerin sadece ciddi felsefi tartışmalardan oluşmadığını ortaya koyar. Diyalogların sık sık kesilmesi, konuşanların birbirleriyle şakalaşmaları zaman zaman gayriciddi bir atmosfer yaratır. Ksenophon yarattığı bu atmosferde, Platon’un aynı adı taşıyan diyaloğundan farklı olarak, hem Sokrates figürünü hem de şölen etkinliğini idealleştirmeden, daha gerçekçi bir şekilde bizlere sunar. Şölen’in ikinci konusuysa Eros’tur. Bu tema, bir bakıma eserin tamamında az ya da çok karşımıza çıkar. Sokrates, konuşmasında bedenin güzelliğine duyulan aşka karşı ruh güzelliğine duyulan aşkı öne çıkartır. Ancak ikincisinin insanı soylu ve iyi yapacağını belirterek şöleni felsefi bir tartışma ile taçlandırır. Bu yönüyle ele alındığında, Ksenophon’un anlatımında şölenin eğlenceli havasının yanında felsefi ve ciddi tartışmaları da eksik etmediği görülür.
- Yazar: Ksenophon
- Kitabın Başlığı: Şölen
- Yunanca Özgün Metin: Συμπόσιον
- Yunancadan Çevirenler: Büşra Akkökler Karatekeli - Emre Karatekeli
- Yayına Hazırlayan: Taşkın Takış
- Kapak Tasarımı: Harun Ak
- Dizi Bilgisi: Doğu Batı Yayınları - 351; Felsefe - 91
- Basım Bilgileri: 1. Basım: Haziran 2022
- Sayfa Sayısı: 77
- ISBN: 978-625-8123-06-7
- Boyutları: 13,5 x 21
- Kapak Resmi: Sir Alfred Gilbert, "Eros", Shaftesbury Anıt Çeşmesi, 1893.
Giriş
Şölen
1. Kitap
2. Kitap
3. Kitap
4. Kitap
5. Kitap
6. Kitap
7. Kitap
8. Kitap
9. Kitap
Ksenophon (MÖ yaklaşık 430 - MÖ 350)
Atinalı
filozof, yazar, komutan, tarihçi ve anı yazarı. Platon’un çağdaşı
ve Sokrates’in öğrencisidir. Peloponnesos Savaşı’nın
(MÖ 431-404) ardından yönetimi ele geçiren Sparta yanlısı
Otuzlar Yönetimi (MÖ 404-403) boyunca Atina’da kaldı
ve bu yönetime karşı ayaklanan demokrasi taraftarlarına
karşı
savaştı.
MÖ 401 yılında,
Genç Kyros’un Ahameniş imparatoru olan kardeşi
II. Artakserkses’e karşı açtığı savaşa, gerçek sebebi bilmeden, Genç Kyros’un
tarafında
katıldı.
Bu savaşa
katılmak
için Hellen polislerinden gelen paralı askerlere dönüş
yolunda önderlik etti. Ksenophon bu yolculuğu Anabasis adlı
eserinde anlatmaktadır. Spartalı komutan II. Agesilaos’un ordusunda
paralı
asker olarak görev aldı ve Atina ile Thebai’ye karşı
savaştı.
Bu sebeple Atina’dan sürgün edildi. Eserlerinin birçoğunu
bu sürgün yıllarında kaleme aldı.
Başlıca
eserleri arasında, Sokrates’in savunusunu yaptığı ve anılarını anlattığı Memorabilia, Sokrates’in
onu ölüme mahkûm edecek olan jüriye karşı kendi savunmasını
yaptığı Sokrates’in Savunması ve Atinalı yurttaşların içkili ziyafet geleneğini
konu edinen Şölen gibi felsefi yanı güçlü eserler vardır.
Bu felsefi eserlerin önemi, Platon’un diyaloglarına göre Sokrates’i tarihsel gerçekliğe
daha uygun bir şekilde ele almış olmalarıdır. Bunların dışında, specula principum türünün
ilk örnekleri arasında olan Kyros’un Eğitimi,
MÖ 411’den 362’ye kadar olan Hellen tarihini anlattığı Hellenika, Sparta yönetimi ile ilgili
olarak Agesilaos ve Lakedaimoniōn Politeia gibi
tarihî nitelikte eserleri ile binicilik (Peri Hippikēs),
süvarilik (Hipparkhikos) ve avcılık (Kyngētikos)
üzerine eserleri de bulunmaktadır.
Büşra Akkökler Karatekeli (d. 1989)
İTÜ Fizik Mühendisliği
Bölümü’nde lisansını (2012), ODTÜ Felsefe Bölümü’nde yüksek
lisansını
(2016) tamamladı. Yüksek lisansını yaparken başladığı Ankara Üniversitesi, (Eski) Yunan Dili ve Edebiyatı
Anabilim Dalı’ndan ikinci lisans derecesini aldı
(2021). Halen ODTÜ Felsefe Bölümü’nde doktora çalışmalarına devam etmekte ve aynı
bölümde araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır.
Araştırmaları
Eskiçağ
felsefesi çerçevesinde etik ve epistemoloji üzerinedir. Eski Yunanca ve
Almancadan çeviriler yapmaktadır.
Emre Karatekeli (d. 1989)
İTÜ İnşaat Mühendisliği’nden
lisans (2012) derecesini aldıktan sonra beşeri
bilimler alanına geçerek ODTÜ Felsefe Bölümü’nden yüksek lisans (2016) ve
doktora (2022) derecelerini aldı. İkinci lisans derecesini Ankara Üniversitesi
Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, (Eski) Yunan Dili ve Edebiyatı
Anabilim Dalı’nda tamamladı (2022). Toplum ve siyaset felsefesi,
Rousseau, Hegel ve Nietzsche gibi kıta felsefesi düşünürleri
başlıca
çalışma
alanlarıdır.
Eski Yunanca ve Almancadan çeviriler yapmaktadır. ODTÜ, Başkent
ve Atılım
üniversitelerinde yarı zamanlı öğretim görevlisi olarak çalışmaktadır.