Notlar: Galya Savaşı Üzerine
- 260,00 TL
-
182,00 TL
- Stok Durumu: Stokta var
- 24 Saatte Kargoda
Gaius Iulius Caesar –nam-ı diğer Jül Sezar– Antik Roma Cumhuriyeti’nin en önemli ve ünlü simalarından birisidir; hem yaşadığı döneme, hem de daha sonraki dönemlere tam anlamıyla damgasını vurmuş bir şahsiyettir.
MÖ 58 yılında, bugün Fransa topraklarının büyük bir kısmını oluşturan Galya’ya resmî devlet görevlisi olarak atanan Caesar’ın, başkomutan olarak bölgeyi tamamen fethettiği MÖ 51 yılına kadarki bütün icraatları ve anıları, oldukça özgün ve ilginç bir üslupla bizzat kendisi tarafından kapsamlı bir şekilde yıl yıl kaydedilmiştir.
Commentarii de bello Gallico, askeri teşkilatlanma ve muharebe taktikleri için son derece elzem bilgiler taşır. Bu notlar o dönemden bugüne ulaşan nadir kayıtlar arasında yer alır. Eser, Caesar’ın karşılaştığı ve savaştığı Galya, Germanya ve Britanya toplulukları hakkındaki gözlemlerini aktarması bakımından eşsizliğini hep korumuştur. Ayrıca Latincenin MÖ 1. yüzyılda ulaştığı standart biçimi yansıtan en önemli örnekler arasındadır. Bu kitap dönemin ruhuna uygun düşecek şekilde, resim, muharebe krokileri ve çizimlerle desteklenmiş, bunun yanında metinde geçen birçok yer ve ismin ayrıntılı açıklaması yapılmıştır.
- Yazar: Gaius Iulius Caesar
- Kitabın Başlığı: Notlar: Galya Savaşı Üzerine
- Orijinal Başlık: Commentarii de bello Gallico
- Çeviren: Samet Özgüler [Latince]
- Çizimler: Ayhan Karadağ
- Yayına Hazırlayan: Taşkın Takış
- Kapak Tasarımı: Harun Ak
- Dizi Bilgisi: Doğu Batı Yayınları - 167; Tarih Dizisi - 21
- Basım Bilgileri: 3. Basım / Eylül 2022 [1. Basım / Şubat 2017]
- Sayfa Sayısı: 359
- ISBN: 978-605-9328-67-8
- Kapak Resmi: Gaius Iulius Caesar, Nicolas Coustou’nun 1696’da yaptığı, Louvre Müzesi’ndeki heykel.
- Boyutları: 13,5 x 21
Sunuş
Ön Söz
Giriş
A. Caesar’ın Döneminde Roma
B. Caesar’ın Kısa Yaşam Öyküsü
C. Commentarii ve Bir Yazar Olarak
Caesar
D. Çeviri Üzerine Notlar
Notlar
Galya Savaşı Üzerine
I. Kitap
II. Kitap
III. Kitap
IV. Kitap
V. Kitap
VI. Kitap
VII. Kitap
VIII. Kitap
Ek Bölüm - Ordu
Sözlükçe
Kaynakça
Dizin
Sunuş
Değerli okuyucu, elinizdeki kitap, klasik Latincenin temel
eserlerinden biri olup Eski Roma’nın en renkli şahsiyetlerinden devlet adamı
Gaius Iulius Caesar’ın, MÖ 59 yılındaki konsüllük görevinin sona ermesinden
sonra beş yıl için vali olarak tayin edildiği Galya’da, burada yaşayan
kavimlerin isyan hareketlerini bastırmak üzere yaptığı ve sekiz yıl süren
operasyonları sırasında kaleme aldığı notlarından ibaret olan Commentarii -
De Bello Gallico eserinin Türkçeye çevirisidir. Eser, Caesar’ın Galya’daki
düzenlemelerini anlatan, Antikçağ’dan günümüze kadar ulaşmış tek kaynak olarak
önemli olmasının yanısıra, dili açısından Latincenin yaklaşık MÖ 1. yüzyılda
ulaştığı standart biçimini yansıtan bir dille yazılmış olması ve klasik
Latincenin en önemli örneklerinden biri olması bakımından da önemlidir.
Günümüzde klasik diller ve edebiyatları alanında eğitim alıp da bu eseri
Latincesinden okumamış hiç kimse yoktur, diyebiliriz.
Caesar devlet adamlığının yanısıra kalemiyle de
Latincenin yazı dili olarak gelişmesi ve düzgün, kurallı, sade bir dil haline
gelmesi için çalışmıştır. Bugün kayıp eserleri arasında yer alan ve gramer
üzerine yazdığı De Analogia (Dilde Benzerlikler Üzerine) eserini,
Galya seferleri sırasında kaleme aldığı söylenir. Günümüze, çoğunluğu 9. ve 10.
yüzyılda kopya edilmiş 100’ün üzerinde elyazması ile ulaşmış olan Commentarii
- De Bello Gallico eserinin Latince aslından Türkçeye daha önce yapılmış
bir çevirisi bulunmaktadır. Bu çeviri, eserden yapılmış ilk çeviri olup 1942’de
Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları arasında yayımlanan ve Hamit Dereli tarafından
yapılmış çevirisidir. Bu çevirinin ikinci baskısı 1955 yılında yapılmıştır.
Aynı çeviri 1973 yılında Hürriyet Yayınları arasında yeniden yayımlanmıştır.
Ancak eserin dilimize tekrar çevrilmesi, gerek aradan geçen zaman sebebiyle,
gerekse eserin ilk çevirisine, artık kütüphaneler dışında ulaşılabilmesinin zor
olması sebebiyle, gerekliydi.
Yıllardır üniversitemde verdiğim orijinal
Latince metinlerden çeviri derslerinde okuttuğum bir eser olan bu eserin yeni
çevirisinin, bu derslerime katılan öğrencilerimden birisi tarafından yapılmış
olması benim için çok sevindirici ve gurur vericidir. Her yıl olduğu gibi
2015-2016 öğretim yılı lisan öğretimi programı çerçevesinde sınıf içinde
çalıştığımız bu eseri, derslerde bıraktığımız yerden devam ettirerek tamamlayan
ve açıklayıcı notlarla daha anlaşılır kılan sevgili öğrencim Samet Özgüler’in
gayreti ve çalışkanlığı burada takdire değerdir. Ayrıca konu ile ilgili
çizimleriyle destek veren bir diğer öğrencim Ayhan Karadağ’ın katkısını da
unutmamak gerekir.
Keyifle okunması dileğiyle!
Prof. Dr. Bedia Demiriş
İstanbul, 2016
Ön Söz
Hepimiz Caesar’ı duymuşuzdur; tanıyoruz az çok. Kimimiz tarih
kitaplarından, kimimiz edebiyattan, beyaz perdeden, kimimiz Shakespeare’den,
kimimiz salatadan, pizzadan, kimimiz July ayından, kimimiz veni, vidi, viciden
ve dahası. Yaşadığı döneme damgasını vurmuş, Antik Roma’nın en büyük
fatihlerinden; insanlık tarihinin en önemli askerî dehalarından biri kabul
edilen Gaius Iulius Caesar’ın hiç kuşkusuz etkileyici bir yaşam öyküsü var;
bunun büyük bir kısmını kendi tuttuğu notlardan, bir kısmını da Antik Roma
Tarihinin elimizde en çok bilgi bulunan döneminde yaşamış olmasından öğreniyoruz.
Halkçı politikası, siyasi kariyeri, garip giyimi, edebî üslubu, merhameti,
Roma’ya yürüyüp İç Savaş’ı başlatması ve ardından mutlak güce sahip olma
isteği, reformları ve dramatik ölümü, yüzyıllar boyunca birçok kuşağı etkisi
altına almıştır. Kendi tuttuğu savaş notları olan Commentarii, modern
ordu teşkilatlanması ve stratejilerinin oluşumunda çok büyük bir rol oynamış;
günümüzde çoğu ordunun temellerini oluşturmuştur. MÖ 58-50 yılları arasında
gerçekleşen olayları anlatan en önemli kaynak kitaplardan biridir Commentarii;
askerî bilimin o dönemde ne durumda olduğunu detaylı bir şekilde aktarmasının
yanısıra, Galya, Cermanya ve Britanya toplulukları hakkında da çok önemli ve değerli bilgiler içerir.
Bir tarihçi tarafından yazılmamış olmasına karşın metin hem yazıldığı dönemde
hem de yazıldığı dönemden günümüze kadar geçen zaman zarfında bir tarih eseri
olarak değerlendirilmiştir. Bununla birlikte yine hem kendi döneminde, hem de
günümüze kadarki zaman zarfında metnin verdiği neredeyse her bilgi,
derinlemesine incelenmiş, kimi zaman çok ağır eleştirilere maruz kalmış, kimi
zaman da güvenilir bir materyal olarak kullanılmıştır. Metin ayrıca kendine
özgü üslubu ve derinliğiyle de ilgi çekmiş, Latincenin saf ve yalın örneklerinden
biri olarak lise ve üniversite düzeylerinde de okutulmuş ve araştırılmıştır.
Metnin verdiği bilgiler üzerine günümüzde hâlâ arkeolojik buluntuların çıkmakta
olduğu bugünler, hiç kuşkusuz belki de hiçbir zaman tam mânâsıyla
anlaşılamayacak olan bu eser için küçük de olsa bir katkı sağlamaktadır. Bu
kadar değerli bir eserin çevrilmesi ve yorumlanması da şüphesiz büyük dikkat,
zaman ve emek istiyor. Umarım tercümeyi eksiksiz ve doğru; giriş, yorumlama ve
diğer ek bilgileri yeterli ve öz hazırlamışımdır.
Öncelikle tam dokuz ay boyunca gerek çeviri,
gerek araştırma ve metnin arka planı için gece gündüz durmadan emek verdiğim bu
çalışmamın mimarı; çeviri için kendisine daha ilk danıştığım andan itibaren her
zaman bana desteğini vermiş, öğrenmemi sabırla beklemiş ve bana güvenmiş,
çevirimi baştan sona kontrol edip değerli yorumlarını benimle paylaşmış,
kişiliği, disiplini ve düşünceleriyle örnek bir insan olduğunu düşündüğüm çok
değerli sayın hocam Prof. Dr. Bedia Demiriş’e sonsuz teşekkür ediyorum. Ayrıca,
Latinceyi öğrenmemde büyük emeği geçmiş, eşsiz kişiliğiyle kendisini tanıyan
herkesin hayranlık duyduğu değerli hocam Yrd. Doç. Dr. Ekin Öyken’e, her zaman
yanımda olmuş çok değerli aileme, sınıf arkadaşlarım İlhan ve Sacit’e, ev
arkadaşlarım Ali ve Cemali’ye, değerli çizimleri için Ayhan Karadağ’a ve bu
kitapta katkısı olan herkese teşekkür ediyorum.
Samet Özgüler
İstanbul, 2016
Gaius Iulius Caesar (MÖ 100 - 44)
MÖ 100 yılında Roma’da doğdu. Güçlü bir hatip, yazar, politikacı ve askeri lider olan Caesar, halkçı bir politika izledi. Siyasi kariyerinin doruğuna MÖ 59 yılındaki konsüllüğü döneminde erişti ve bir sonraki yıl Galya’ya prokonsül olarak atandı. MÖ 51 yılında Galya’yı tamamen fethetti, daha sonra Roma Senatosu ile anlaşamayınca Pompeius ile savaştı, iç savaşın galibi olduktan sonra diktatör oldu. Birçok reform gerçekleştirdi, kendisini istemeyen bir grup tarafından MÖ 44 yılında bir senato oturumunda hançerlenerek öldü. Askerî yetenekleri, siyasi kariyeri, savaş notları ve daha birçok niteliğiyle, unutulmayan ve büyük iz bırakmış bir şahsiyet olmuştur.