Derrida'nın Nietzsche'si: Bir Ortak İmza Geliştirmek

Sunuş

Ali Utku – Mukadder Erkan

Derrida’nın Nietzsche’si: Bir Ortak İmza Geliştirmek

     İsimler, Takma İsimler, Eşisimler, Maskeler Arkasında Nietzsche

     Nietzsche’yi Okuyan Heidegger’i Okuyan Derrida’yı Okumak

     Bir Şemsiye Felsefesi: Nietzsche’nin Kadınları-Hakikatleri

     Tehlikeli “Belki”nin Düşünürü olarak Nietzsche ve Bir Gelecek Politikası

Jacques Derrida

Otobiyografiler: Nietzsche’nin Öğretimi ve Özel İsim Politikası

     1. Yaşayan Dişilin Mantığı

     2. Devlet’in Otograf Göstergesi

     Omphalos

İmzaları Yorumlamak (Nietzsche/Heidegger): İki Soru

Nietzsche ve Makine

     Richard Beardsworth ile Söyleşi

Dizin

Sunuş

1960 sonrası Nietzsche araştırmaları ve yorumları “Fransız Nietzscheciliği”nin gölgesinde şekillenmiş ve yaygın Nietzsche imgesi, moderniteye karşı bir silah olarak temellük edilen ve postyapısalcılıkla radikal düşünceye bir müttefik olarak hizmete koşulan “Fransız Nietzsche” ya da “Parisien Nietzsche” olmuştur. Postyapısalcı düşüncenin öncü figürlerinin Nietzsche’yi bir başvuru noktası, eserleri ve fikirleri kendi felsefi-eleştirel amaçları için esinlerle dolu bir model olarak gördükleri hatırlanıp, daha genel anlamda Nietzsche’yi yeniden üreten dönüştürücü okumaların, özgün alımlama biçimlerinin Parisli entelektüel çevrelerde boy verişinin varoluşçu, Marksist ve yapısalcı yönelimlerin yerlerini postyapısalcı yönelimlere terk edişinin temel göstergelerinden biri olduğu göz önüne alındığında, Fransız Nietzscheciliğinin Nietzsche yorumlarına ilişkin tartışmalara olduğu kadar, Fransız postyapısalcılığının kaynaklarına, karakteristiğine ve stratejik yönelimlerine ilişkin tartışmalara da hitap ettiğini söyleyebiliriz. Derrida’nın “Nietzsche metninin geleceği kapalı değildir” tespitinin işaret ettiği üzere, Fransız Nietzscheciliği için bile pek çok, daha doğrusu “çoğalan” Nietzsche’den, “Nietzscheler”den söz etmemiz gerektiği ihtirazi kaydıyla.

Güncel felsefi ufku tutan “Nietzsche” ismine ve bu isme iliştirilen otoriteye ilişkin en tutkulu sorgulama örneklerinden bazıları, Nietzsche’nin tek bir hakikati olmadığı vurgusuyla Nietzsche metininin heterojen yapısını ve gelecekte ortaya çıkabilecek her okuma için barındırdığı olanakları olumlayan Derrida’nın yazılarında bulunabilir. Elinizdeki çalışma, Nietzsche’nin etkiye açık imzasını taklit ederek, kendi adına kullanarak, bir ortak imza geliştiren Derrida’nın Nietzsche’nin korpusunda kendi söylemine bir zemin aralayan metinleri üzerinden “Derrida’nın Nietzsche’si”ni sorunlaştırıyor. Çalışmayı izleyen çeviri metinler, “Otobiyografiler: Nietzsche’nin Öğretimi ve Özel İsim Politikası,” “İmzaları Yorumlamak (Nietzsche/Heidegger): İki Soru” makaleleri ve Richard Beardsworth’le yaptığı “Nietzsche ve Makine” başlıklı söyleşisi ise yine Doğu Batı Yayınları’nca yayımlanan Mahmuzlar: Nietzsche’nin Üslupları (2021) ile birlikte okuru Derrida’nın Nietzsche’yle doğrudan karşılaşmalarının tanıklığına çağırıyor.

Çalışma, yapısalcılık sonrası döneme ilişkin bir birlikte okuma-tartışma süreci bağlamında edebiyattan felsefeye, felsefeden edebiyata sızmalara izin veren disiplinler arası bir zeminde ortak yol arayışlarının bir ürünüdür. Nietzsche’yi okuyan Derrida’yı okuma yönündeki benzer ilgi ve arayışlara katkı sağlayacağı umuduyla.

Ali Utku
Mukadder Erkan

Ali Utku

Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nde öğretim üyesidir. Çağdaş Batı felsefesi ve Tanzimat sonrası Türk düşüncesi alanlarında çalışıyor. Ludwig Wittgenstein: Erken Döneminde Dilin Sınırları ve Felsefe (Doğu Batı 2009) ve Kitaplar Kitabına Adanmış Bir Ömür: M. Seyfettin Özege (AÜ Yayınları 2014) başlıklı telif eseri yanında başta Ludwig Wittgenstein, Defterler 1914-1916 (Doğu Batı 2017) olmak üzere bireysel ve kolektif derleme ve çeviri çalışmaları vardır. Ayrıca Çizgi Kitabevi Yayınları Osmanlı Felsefe Çalışmaları dizisinin editörlüğünü yürütmektedir.

Mukadder Erkan

Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyesi. İlgi alanları İngiliz edebiyatı, Türk edebiyatı, eğitim, felsefi akımlar. Bu konularla ilgili çeşitli telif ve çeviri kitapları ve makaleleri vardır. Telif kitapları: Samuel Beckett İfadenin Arayüzeyi / Arayüzeyin İfadesi: Üçleme'ye Postmodern / Postyapısalcı Bir Yaklaşım (Çizgi Kitabevi 2005) Iris Murdoch: Bir Ahlâk Filozofu Olarak Sanatçının Portresi (Çizgi Kitabevi 2011). Çeviri kitaplarından bazıları: J. Dewey, Ortak İman (Fol Kitap 2021), R. G. Collingwood, Sanatın İlkeleri (Fol Kitap 2021), A. E. Taylor, Sokrates & İroni, İnfaz ve Etik (Fol Kitap 2021), E.E. Cummings, ben: altı konferans-olmayan (Ketebe 2021), A. Bennett- N. Royle, Şu Edebiyat Denen Şey (Notos 2016), G. Gutting, İmkânsızı Düşünmek: 1960 Sonrası Fransız Felsefesi (Fol 2020), N. Tate, Ne İçin Eğitim? Büyük Düşünürlerin Görüşleri ve Günümüze Uygunlukları (Çizgi Kitabevi 2021), J. L. Borges, Şu Şiir İşçiliği: Norton Konferansları (Ketebe 2020). Ali Utku’yla birlikte derleme ve çeviri çalışmalarından bazıları: J. Derrida, Edebiyat Edimleri (Ketebe 2020), E. W. Holland, Deleuze ve Guattari'nin Anti-Oedipus'u: Şizoanalize Giriş (Otonom 2013), S. Sim, Routledge Postmodernizm Rehberi (Nobel 2020), Çalınan Poe: Lacan ve Derrida: Psikanalitik Devekuşu Diyalektiği (Ketebe 2020); N. Thoburn, Deleuze Marx ve Politika (Otonom 2009).