Yeterli Temel İlkesinin Dörtlü Kökü Üzerine
Arthur Schopenhauer
Stok Durumu: Stokta Var
Yeterli Temel İlkesinin Dörtlü Kökü, bir nevi temelsizliğin kitabıdır. Zira bu kitap, temellendirmelerin sadece ve sadece tasavvurlar arası mümkün olduğunu; tasavvur dünyasının oluş ve yok oluşların akıp giden rüyavarî sonsuz sahnesi olduğunu; bu varoluş içerisinde tek işlevi somut olanı soyut kavramlara dönüştürmek olan “aklın” ise, insanı bu gerçekliğin ötelerinde olduğu varsayılan bir yerlere asla ulaştıramayacağını iddia etmektedir. Tüm bu düşünceler ise “kendi kendinin nedeni” ya da “bir ilk neden” olarak görülebilen ve hatta “iyi” ve “mükemmel” sıfatları eklenebilecek herhangi bir Tanrı fikrini dışlamaktadır.
Tam da burada Schopenhauer’ın özellikle Hegel ve Schelling başta olmak üzere Kant sonrası Alman felsefe dünyasına şimşekler fırlatmasının ana nedenlerinden birini bulmak mümkündür. Zira Schopenhauer, hem dönemin üniversite felsefe bölümlerinin hem de Kant sonrası Alman felsefesinin çabalarının büyük kısmının, Kant’ın Tanrı’nın varlığına dair ontolojik, kozmolojik ve fiziko-teolojik olarak bilinen ispatları yıkmasından sonra, tüm bunlara yeni kıyafetler giydirip tekrar devreye sokma gayretinden oluştuğunu düşünmektedir.
* * *
İsteme ve Tasavvur Olarak Dünya’dan sonra yayımlanan Yeterli Temel İlkesinin Dörtlü Kökü ile Schopenhauer düşüncesinin üzerine uzun yıllardır duran mitleştirilmiş, hayal ve fantezilerden oluşan kanılar örtüsünü biraz daha kaldırıyor ve onun sahih düşüncesini gün ışığına çıkarıyoruz.
- Yazar: Arthur Schopenhauer
- Kitabın Başlığı: Yeterli Temel İlkesinin Dörtlü Kökü Üzerine
- Orijinal Başlık: Ueber die vierfache Wurzel des Satzes vom zureichenden Grunde
- Çeviren: A. Onur Aktaş [Almanca]
- Yayına Hazırlayan: Taşkın Takış, Ufuk Coşkun
- Kapak Tasarımı: Harun Ak
- Dizi Bilgisi: Doğu Batı Yayınları - 291; Felsefe Dizisi - 79
- Basım Bilgileri: Ocak 2021
- Sayfa Sayısı: 245
- ISBN: 978-625-7030-46-5
- Kapak Resmi: Katsushika Hokusai, Fuji Dağı dizisinden, 1830-32.
- Boyutları: 13,5 x 21
İÇİNDEKİLER
Çeviriye Dair
Yeterli Temel İlkesinin Dörtlü Kökü Üzerine’ye Genel Bakış
Yeterli Temel İlkesi Nedir?
Yeterli Temel İlkesinin Bu Tasnifinin Sonuçları ve Schopenhauer’ın Akademi Eleştirisi
Kitabın Bölümleri ve Çevirideki Bazı Kilit Terimler
Çeviriye Dair Genel
Son Notlar ve Teşekkür
Önsöz
1. Bölüm: Giriş
Yöntem
Bunun Hâlihazırdaki Kullanımı
Bu Soruşturmanın Faydaları
Yeterli Temel İlkesinin Önemi
İlkenin Kendisi
2. Bölüm: Yeterli Temel İlkesi Hakkında Önceki Öğretilerde Neyin En Önemli Olduğunun Araştırılması
İlkenin İlk Ortaya Konuluşu ve Aynı Olanın İki Anlamı Arasındaki Ayrım
Descartes
Spinoza
Leibniz
Wolff
Wolff ile Kant Arasındaki Filozoflar
Hume
Kant ve Okulu
İlkenin İspatı Üzerine
3. Bölüm: Daha Önceki Sunumların Yetersizliği ve Yeni Bir Tanesinin Ortaya Konması
İlkenin Daha Önce Ortaya Konmuş Anlamları Tarafından Kavranmamış Durumlar
Yeterli Temel İlkesinin Kökü
4. Bölüm: Özne İçin Nesnelerin İlk Sınıfı ve Yeterli Temel İlkesinin Bunda Hâkim Olan Biçimi Üzerine
Nesnelerin Bu Sınıfının Genel Açıklanması
Empirik Gerçekliğin Transandantal Bir Analizinin Taslağı
Tasavvurların Dolaysız Hâlihazırdalığı
Dönüşümün Yeterli Temel İlkesi
Nedensellik Kavramının A Prioriliği; Empirik Algının Zihinselliği; Anlama
Dolaysız Nesne Üzerine
Kant Tarafından Ortaya Konmuş Olan Nedensellik Kavramının A Priori Oluşu İspatına İtiraz
Nedensellik Yasasının Kötü Kullanımına Dair
Değişimin Gerçekleştiği Zaman
5. Bölüm: Özne İçin İkinci Sınıf Nesneler ve Yeterli Temel İlkesinin Bunlarda Hâkim Olan Biçimi
Bu Sınıftaki Nesnelerin Açıklaması
Kavramların Kullanımı
Kavramların Temsilcileri. Yargı Gücü.
Tanımanın Yeteli Temel İlkesi
Mantıksal Doğruluk
Empirik Doğruluk
Transandantal Doğruluk
Metamantıksal Doğruluk
Akıl
6. Bölüm: Özne İçin Üçüncü Sınıf Nesneler ve Yeterli Temel İlkesinin Bunlarda Hâkim Olan Biçimi Üzerine
Bu Sınıftaki Nesnelerin Açıklanması
Varlık Temeli İlkesi
Mekândaki Varlık Temeli
Zamandaki Varlık Temeli. Aritmetik
Geometri
7. Bölüm: Özne İçin Dördüncü Sınıf Nesneler ve Yeterli Temel İlkesinin Bunlarda Hâkim Olan Biçimi Üzerine
Genel Açıklama
İdrakin Öznesi ve Nesne
İstiyor Oluşun Öznesi
İstiyor Oluş. Güdüler Yasası
İstemenin İdrak Üzerindeki Etkisi
Bellek
8. Bölüm: Genel Değerlendirmeler ve Sonuçlar
Sistematik Düzen
Temel ve Sonuç Arasındaki Zaman İlişkisi
Temellerin Mütekabiliyeti
Zorunluluk
Temellerin ve Sonuçların Serileri
Her Bilim, Kılavuz Olarak [Yeterli] Temel İlkesinin Biçimlerinden Birine, Diğerlerinden Öncelikli Olarak Sahiptir
İki Ana Sonuç
Ek: Praedicabilia A Priori
Dizin
Arthur Schopenhauer (22 Şubat 1788 - 21 Eylül 1860)
Alman filozof. Varlıklı bir ailede dünyaya geldi. 1809 yılında Göttingen Üniversitesi’ne tıp öğrencisi olarak girdi, sonrasında aynı üniversitede beşerî bilimler alanında eğitimini sürdürdü. Bu yıllarda Platon ve Kant’ın düşüncelerini derinlemesine inceledi. 1811 yılında Berlin Üniversitesi’nde Fichte ve Schleiermacher’in derslerini takip etti. 1813-1814 yıllarında Goethe ile yakın bir dostluk kurdu. Bu yıllarda Doğu düşüncesi ve Hint öğretilerine ilgi duydu. Yaşamının son yıllarını Frankfurt’ta geçirdi, üniversite profesörlüğünden ayrıldı ve münzevi bir yaşam sürdü. Düşüncesinin merkezinde ilk basımı 1819 tarihli İsteme ve Tasavvur Olarak Dünya vardır. Diğer kitapları buradaki düşünceler etrafında dönmektedir. Bu kitapta varlığın bütüncül bir resmi sunulmaktadır. Bu bütüncül resim ise –günümüz uygarlığını geliştiren pek çok düşünür, sanatçı, yazar ve bilim insanını etkilemesinin yanında– akademinin sınırlarını aşan bir güce sahiptir. Varoluşçuluktan Freudculuğa birçok akım ve düşünür Schopenhauer’ın başyapıtı İsteme ve Tasavvur Olarak Dünya’dan derin bir şekilde etkilenmiştir. Schopenhauer’ın diğer eserleri Yeterli Temel İlkesinin Dörtlü Kökü Üzerine (1813), Görme ve Renkler (1816), Doğadaki İsteme Üzerine (1836), Etiğin İki Temel Problemi (1841), Parerga ve Paralipomena’dır (1851). Bunların dışında Schopenhauer’ın, yayınevleri tarafından reddedilmiş olan Hume’un din ile ilgili eserleri ile Gracián’ın eserlerini Almancaya, Kant’ın eserlerini de İngilizceye çevirme girişimleri olmuştur. Gracián’dan Almancaya yapmış olduğu çevirisi ölümünden sonra yayımlanır. Berlin Bilimler Akademisi Schopenhauer’ı 1858 yılında üyeliğe davet eder. Schopenhauer bu teklifi reddeder. 1860 yılında Frankfurt’ta ölür.
Abdullah Onur Aktaş (d. 1979)
Lisans eğitimini ODTÜ İstatistik Bölümünde, yüksek lisans ve doktora eğitimini ODTÜ Felsefe Bölümünde tamamladı. Doktora çalışmaları sırasında Johannes Gutenberg Üniversitesi Schopenhauer Araştırmalar Merkezi’nde bulundu. Şu an Çankırı Karatekin Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde öğretim üyesidir. Çeşitli ulusal ve uluslararası dergilerde makalelerinin yanında Aynılığın Tekrarından Biricikliğin Büyüsüne (İstanbul: Yeni İnsan, 2016) ve Nietzsche ve Dil (İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi, 2017) başlıklı iki kitabı bulunmaktadır. Schopenhauer’ın İsteme ve Tasavur Olarak Dünya kitabının çevirisi 2020 yılında Doğu Batı Yayınları tarafından yayımlanmıştır.